DSCF6802

62

3.    Wodorowęglan potasu KHCOj - niehigroskopijna substancja posiadająca prawie dwa razy większą masę równoważnikową (100,1) niż soda.

4.    Tlenek rtęci (II) - trwała, bezwodna, niehigroskopijna substancja o dużej masie równoważnikowej (108,3). Jego zastosowanie opiera się na reakcji:

HgO + 4I-+HjO z± HglJ" + 20H"

5.    Miano roztworu kwasu solnego można także ustalić jodometrycznie wykorzystując następującą reakcję:

IO;+5I- + 6H+ n 3I₂ + 3H₂0

Wydzielony jod odmiareczkowuje się mianowanym roztworem tiosiarczanu sodu. Metoda ta zalecana jest w przypadku bardzo rozcieńczonych roztworów kwasu solnego (np. 0,01 mol/1).

6. Metoda wagowa. Polega ona na wytrącaniu z roztworu kwasu solnego chlorków w postaci AgCl i zważeniu wydzielonego osadu. Jest to sposób bardzo dokładny pod warunkiem, że masa osadu jest dostatecznie duża i jeśli kwas solny nie zawiera domieszek innych kwasów.

2.3. Oznaczanie wodorotlenku sodu

Podczas miareczkowania wodorotlenku sodu roztworem kwasu solnego zachodzi reakcja:

OH-+H+ * H₂0

W celu określenia punktu równoważnikowego tej reakcji przy dostatecznie czystych roztworach NaOH można używać wszystkich wskaźników, których zakres zmiany barwy mieści się w granicach skoku miareczkowania (dla roztworów o stężeniu ok. 0,1 mol/1 w zakresie pH od 4,3 do 9,7).

Roztwory NaOH stykające się z powietrzem zawierają zawsze pewne ilości węglanu sodu i wilgoci. W takim przypadku nie powinno stosować się wskaźników zmieniających barwę przy pH ok. 8, np. fenoloftaleiny, gdyż ilość zużytego do miareczkowania kwasu solnego nie jest zgodna z teoretyczną. Wynika to stąd, że podczas miareczkowania węglanu sodu roztworem HC1 początkowo zachodzi reakcja:

COj-+H⁺ n HCOj

powstały roztwór wodorowęglanu sodu ma pH = 8,3- Następuje więc odbarwienie wskaźnika. W tym przypadku ilość moli HC1 zużyta na mia-reczkowanie węglanów jest równa ilości ich moli, podczas gdy na wytworzenie jonu węglanowego zużywa się 2 mole NaOH zgodnie z równaniem:

20H' + COj CO|- + HjO

Wynikiem tego jest obniżenie miana NaOH ustalonego wobec tego typu

wskaźników.

Jeżeli roztwór wodorotlenku sodowego zawiera węglany, należy stosować wskaźniki zmieniające barwę w kwaśnym zakresie pH. Zachodzi wówczas całkowite zmiareczkowanie węglanów do kwasu węglowego:

COj" + 2H⁺ -» C0₂+H₂0

i ilość moli zużyta na zmiareczkowanie węglanów jest równa ilości kwasu, jaka była zużyta na zmiareczkowanie wodorotlenku sodowego. Najczęściej do miareczkowania roztworów wodorotlenku sodu kwasem solnym stosuje się jako wskaźnik oranż metylowy.

Można również przygotować roztwory NaOH wolnego od węglanów. Wymaga to jednak specjalnego postępowania i ochrony roztworu przed dostępem powietrza.

Wykonanie oznaczenia

Z rozcieńczonego wodą destylowaną w kolbie miarowej do 100 ml zadania kontrolnego odmierzyć pipetą 20 lub 25 ml roztworu do trzech kolbek stożkowych, dodać do każdej 2-3 krople oranżu metylowego i miareczkować przygotowanym mianowanym roztworem kwasu solnego do zmiany barwy z żółtej na przejściową - jasno pomarańczową (cebulkową).

Zawartość NaOH w otrzymanym zadaniu kontrolnym obliczyć ze wzoru:

™n.oh fi p • f • 40,00 • w (g) gdzie:

u - objętość roztworu HC1 (1),

11 stężenie roztworu HC1 (mol/1),

40,00 - masa molowa NaOH (g/mol), w - współmiemość kolby z pipetą.