DSCF5266

3. Praca na rzecz społeczeństwa

Już w 1925 r H. Neymark wystąpi! z propozycją zatrudniania \_Męźnr wolności w ruchomych koloniach, przy budowie i konserwacji    [

użyteczności publicznej takich jak: drogi, kanały, koleje itp. /⁵². Propozy ■ i nie zvskala wtedy akceptacji władz więziennych.    .^Cja h1

i

Po dziesięciu latach, w 1935 r., podobną propozy cję zgłosi! L. Rabinowy I Poprzez utworzenie karnych ruchomy ch ośrodków' pracy i umieszczenie w ||j I więźniów skazanych na krótkoterminowe wyroki za drobne przestępstwa, I sposób na zmniejszenie przeludnienia więzień Z⁵³. Propozycja L. Rabinowi^ [ stanowiła nie ty lko kontynuację i modyfikację projektu E. Neymarka, ale tak^ I konkrety zację uchwały Międzynarodowego Kongresu Penitencjarnego wBerlinj_e [ i dostosowanie jej do polskich warunków' I⁵⁴. Została zgłoszona w sytuacji I sprzyjającej do tworzenia ośrodków’, toteż już w następnym roku była wprowadzona I w' życie.

Pięć pierwszy ch karnych ruchomych ośrodków' pracy utworzono już wiosną i 1936 r., a latem powstał szósty. Zatrudniono w nich łącznie 1854 więźniówprzj I pracach melioracyjnych takich jak: pogłębianie koryt rzek, kopanie rowowi kanałów melioracyjnych, umacnianie walów' ochronnych i innych. Przez kilka I miesięcy' ich funkcjonowania, więźniowie wydobyli łącznie 294 tys. m³ ziemi P. I

W 1937 r. uruchomiono 15 ośrodków . Przeciętnie przebywało w nich 5500 skazany ch zatrudnionych nie tylko przy' pracach melioracyjnych, ale także prą i budowie i konserwacji dróg. Wydobyli oni łącznie 1185 tys. m³ ziemi I⁵⁶.

Ostatnie lata przed wybuchem wojny przy niosły' dalszy rozwój ośrodków. W 1 1939 r. było ich ponad 30. Więcej ośrodków' uruchamiano we wschodnich [ województwach, gdzie by ło większe przeludnienie więzień, a mniej w zachodnich. | Na terenie całej apelacji poznańskiej uruchomiono 5 ośrodków', a na terenie I działania Sądu Okręgowego w' Lublinie 7 ośrodków Z⁵⁷. Stosunkowo niewielkie I więzienie w Kobryniu prowadziło 5 ośrodków, W' których pracowało ponad 2 tys I więźniów’przy' osuszaniu bagien poleskich. Przez jeden sezon w 1938 r. wykopali j oni 60 km kanałów i osuszyli 8000 ha łąk. Łącznie wydobyli ok. 1 min m3 ziemi, I ty le co robotnicy⁷ wolnościowi na ty m terenie przez 10 lat I⁵⁸. Większość ośrodków była czy nna przez kilka sezonów'. Utrzymywano je także zimą i zatrudniano w I nich niewielką liczbę więźniów przy' pracach gospodarczych przez cały' rok P⁹.

Polskie władze więzienne poważnie traktowały problem zatrudnienia więźniów. Wykazywały' dużo inicjatywy i przedsiębiorczości przy organizowaniu j pracy'. Jednak sytuacja gospodarcza kraju uniemożliwiała pełne zatrudnieniu skazanych. Praca więźniów miała podwójny cel, oddziaływanie resocjalizacyjni i efekty ekonomiczne. Niekiedy względy ekonomiczne, zwłaszcza w latach

_h dominowały nad resocjalizacyjnymi. W niektórych karnych trzydz*⁵^ /_rodkach pracy' dopuszczano się nawet nadużyć, ażeby uzyskać duże pjchomy⁰*¹ °_r0Ci_ukcyjne I⁶⁰. Mimo ty ch sporady cznych wypadków praca więźniów ₀siąg^{nięCia P}j_erne efekty' ekonomiczne i znaczne sukcesy resocjalizacyjne.

gg$j§| '^vy^m