DSCN0292 (2)

Rodzaj rzeczowników deklinacji HI. Do deklinacji III należą rzeczowniki rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego.

Rzeczowniki rodzaju męskiego deklinacji III zakończone są w nom. sing. na:

—    o senno, sermonis — rozmowa

—    or labor, laboris — praca

—    os flos, floris — kwiat

—    er iniber, imbris — deszcz

—    es (nierównozgłoskowe) pes, pedis — stopa.

Uwaga 1. Rzeczownikami nierównozgłoskowymi nazywamy takie, które w gen. sing. mają więcej zgłosek (sylab) niż w nom. sing., np.: nom. sing. — pes; gen. sing. — pedis.

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego deklinacji III zakończone są w nom. sing. na:

-x    pax, pacis    —    pokój

-as    cavitas, cavitatis    —    wydrążenie

-aus    laus, laudis    —    chwała

-is    classis, classis    —    oddzielenie, oddział, klasa

-s    (z poprzedzającą spółgłoską) urbs, urbis — miasto

-us    (gen. sing. -udis, -utis),salus, salutis — zdrowie, dobro

palus, paludis — bagno

-es    (równozgłoskow^Te) clades, cladis —    klęska

-do    fortitudo, fortitudinis    —    dzielność

-go    imago, imagmis    —    obraz

-io    curatio, curationis    —    leczenie

Uwaga 2. Rzeczownikami równozgłoskowymi nazywamy takie, które mają jednakową ilość zgłosek (sylab) w nom. singularis i w genet. singularis, np.: nu-bes, gen. sing.nu-bis.

Rzeczowniki rodzaju nijakiego deki. III zakończone są w nom. sing. na:

-1	ammal, animalis	— stworzenie.
-a	neoplasma, neoplasmatis	— nowotwór
-n	nomen, nonunis	— imię
-c	lac, lactis	— mleko
-e	marę, maris	— morze
-t	caput, capitis	— głowa
-ar	exemplar, exemplaris	— wzór
-ur	iecur, iecóris	— wątroba

||g (gen. sing. -oris, -eris, -uris), np.:

corpus, corporis    —    ciało, trzon

genus, generis    —    rodzaj

crus, cruris    —    goleń, odnoga

Typ spółgłoskowy deklinacji III abl. sing. -e, nom. plur. neutra -a, gen. plur. -um

Zestawienie przypadków typu spółgłoskowego deklinacji ID

Casus	Singularis			Pluralis
	masc.	femin.	neutr.	masc.	femin. j neutr.
Nom.	różne zakończenia			-es	•a
Gen.		-is			■um
Dat.		-i			-Oras
Acc.	-em	jak nom.		-es	-a
Abl.		-e			-iłras
Voc.	jak nominativus			-es	-a

Wzór odmiany

Casus	Singularis			Pluralis
	masc.	femin.	neutr.	masc.	femin.	neutr.
Nom.	color	civitas	corpus	colór-es	ciritat-es	corpór-a
Gen.	colór-is	civitat-is	ćorpór-is	coldr-um	... cmtat-um	corpór-um 1
Dat.	colór-i	civitat-i	corpor-i	color-ibus	ciritat-ibus	corpor-ibus j
Acc.	colór-em	civitat-em	corpus	col5r-es	ciritat-es	corpór-a
Abl.	col5r-e	ciyitat-e	corpór-e	color-ibus	ciritat-ibus	corpor-ibus 1
Yoc.	color	civitas	corpus	colór-es	ciritat-es	corpór-a

Według typu spółgłoskowego odmieniają się rzeczowniki nierówno-zgłoskowe rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego, które przed zakończeniem gen. sing. mają tylko jedną spółgłoskę, np.: flor-is, curation-is.

Uwaga. Następujące rzeczowniki równozgłoskowe odmieniają się według typu spółgłosko*

wego:	pater, patris	— ojciec
	mater, matris	— matka (anat. opona mózgów;
	frater, fratris	— brat
	senex, senis	— starzec

137