Deklinacja IV (Tematy na u)
Do deklinacji IV należą rzeczowniki rodzaju męskiego, zakończone w sing. na -us oraz rodzaju nijakiego zakończone w nom. sing. na -u, np | processus — wyrostek, genu — kolano. Rzeczowniki deklinacji IV kończ się w gen. sing. na -us.
Zakończenie przypadków deki. IV
Casus |
Singularis |
Pluralis |
masc. neutr. |
masc. neutr. | |
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl. Voc. |
-US -u -us -ui -u -iim ~-ii V U -us -u |
-us -ua -uum -ibus -us -ua -ibus -us -ua |
Wzór odmiany
Casus |
Singularis |
Pluralis | ||
masc. |
neutr. |
masc. |
neutr. | |
Nom. |
fruct-us |
com-u |
fruct-us |
com-ua |
Gen. |
fruct-us |
com-us |
fruct-uum |
corn-uum |
Dat. |
fruct-ui |
com-u |
fruct-ibus |
com-ibus |
Acc. |
fruct-um |
com-u |
fruct-us |
ćom-ua |
Abl. |
fruct-u |
com-u |
fruct-ibus |
com-ibus |
Voe. |
fruct-us |
com-u |
fruct-us |
com-ua |
Uwaga 1. Rzeczowniki: arcus,-us (łuk); artus,-us (spojenie, staw)', acus,-us (igła)', quercus,-us (dąb); partus,-us (poród); lacus,-us (jezioro) mają w dat. i abl. plur. zakończenie -ubus, a nie -ibus, np.: arcubus, ąuercubus.
Uwaga 2. Rzeczownik domus, -us (dom) ma w abl. sing. domo, acc. plur. domos według deklinacji II.
Zapamiętaj: domum — do domu, domo—-z domu, domi — w domu.
Wyjątki deklinacji IV rodzaju żeńskiego zakończone w nom. sing. na -us. manus, -us /. — ręka
acus, -us /. — igła
domus, -us /. porticus, -us /. tribus, -us f. quercus, -us f. Idus,-uum /.
— dom
— krużganek
— dzielnica
— dąb
— Idy (13 lub 15 dzień miesiąca)
Do deklinacji V należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w nom. sing. na -es, w gen. sing. na -ei, np.: res, rei — rzecz, sprawa.
Zakończenie przypadków deki. V
Casus 1 |
Singularis 1 1 |
Pluralis |
Nom. 1 |
-es 1 |
-es |
Gen. |
-ei |
-erum |
Dat. |
-ei |
-ebus |
Acc. |
-em |
-es |
AM. |
-e |
-ebus |
. Voc. |
-es |
-es |
Wzór odmiany
Casus |
Singularis |
Pluralis 1 |
Nom. 1 |
r-es |
r-es |
Gen. |
r-ei |
r-erum |
Dat. |
r-ei |
T-ebus |
Acc. |
r-em |
r-es |
Abl. |
r-e |
r-ebus |
Voc. 1 |
r-es |
r-es |
Wyjątki rodzaju męskiego deki. V zakończone w nom. sing. na -es, np.: dies, diei — dzień, meridies, meridiei — południe.
Uwaga 1. Dies w znaczeniu terminu i u poetów jest rodzaju żeńskiego, dies constituta — dzień oznaczony.
W tekstach medycznych, szczególnie w receptach spotyka się często czasownik fio, fieri — stawać się, tworzyć się, powstawać. Należy on do czasowników nieprawidłowych i spełnia funkcję strony biernej czasownika facio — czynię, robię.
Indicativus praesentis activi
Singularis |
Pluralis | |
1 os. |
fi-o (staję się) |
fi-mus |
2 os. |
fi-s |
fi-tis |
3 os. |
fUt |
fi-u-nt |
143