DSCF6015

ducha wśród upadających ze zmęczenia żołnierzy, krocząc wśród ostatnich jednostek, Ci, którzy mieli możność obserwowania wówczas dzisiejszego Naczelnego Wodza, slwier* dzaja, ze postawa swa t haitem, pułkownik śmigły Rydz zaimponował nie tylko własnym żołnierzom i podwładnym, ale równie: obcym oficerom, z zazdrością podziwiającym bohatersłwo młodego polskiego pułkownika.

Pułkownik Śmigły Rydz jako Komendant P.O.W.

Wskutek odmowy złożenia przysięgi niemcom i ausł-riokom przez Józefa Piłsudskiego i większos'ć oficerów oraz legionistów I-ej Brygady, dokonali niemcy rozbrojenia legionów. częściowo internując opornych w obozach jeńców w Szczypiórnie i Beniaminowie, innych zaś, ł. j. obywateli austriackich wcielali do własnych szeregów. Po uwięzieniu Komendanta Piłsudskiego i wywiezieniu do Magdeburga, odwołano do szeregów austriackich pułkownika Śmigłego Rydza, którego choroba ratuje przed obcym mundurem i pozwala mu stanąć na czele Polskiej Organizacji Woj* skowej, uprzednio już zorganizowanej^przez Komendanta.

Na tym właśnie stanowisku, jako organizator i wierny wykonawca woli Piłsudskiego, a jednocześnie jego zastępca we wszystkich sprawach polskich, wykazał pułk Śmigły niezwykły talent organizatorski. Kierowana przez niego P. O. W. zasłynęła wkrótce nie ■tylko w kraju, ale zagranicą, psując wiele krwi okupantom, a sprawie Niepodległości oddajqc’nieocenione usługi. Ująwszy w swoje ręce kierownictwo jaj nych przy g otą^.ąńjpp I ityczn o - wojsk owych, wspólnie z Jędrzejem Moraczewskim tworzy konspiracyjny Rząd,

wpływami swymi sięgajqcy do najszerszych mas społeczeństwa polskiego, zwłaszcza do klasy pracującej i inteligencji. Świetnie zorganizowana P.O.W. liczy już w maju 1918 r., ponad 50,000 członków, co" uważać należy za rekord w dziejach organizacyj fajnych.

Pułk.fSmigły Rydz, kwietnie poinformowany o sytuacji okupantów na ich frontach wojennych, w pierwszych dniach listopada 1918 r. wydaje rozkaz rozbrojenia najeźdźców austriackich i niemieckich, co w ciggu kilku zaledwie dni staje się faktem dokonanym przez P.O.W. i Polską Siłę Zbrojną.    *

W utworzonym w Lublinie Rządzie „Republiki Ludowej" z Ignacym Daszyńskim na czele, mianowany generałem, został w tym rzędzie minisłrem spraw wojskowych, godność tę złożywszy w ręce powracającego z magdeburskiego więzienia Komendanta Piłsudskiego.

Po ostatecznym wypędzeniu okupantów i zwolnieniu kraju od obcych wojsk, zatwierdzony w stopniu generała, mianowany zostaje Śmigły Rydz dowódcę okręgu lubelskiego, a później warszawskiego. Na stanowiskach tych pracuje niezmordowanie nad organizację powstałej armii polskiej biorąc żywy . udział w zorganizowaniu pomocy dla bohatersko broniącego się Lwowa. W grudniu 1918 r. widzimy generała Śmigłego na stanowisku dowódcy grupy, która pod jego świetnym kierownictweml22] stycznia 1919 roku zajmuje Włodzimierz Wołyński, a w kilka dni później Kowel. Zaledwie uporano się z ukraińcami, a już trzeba było rozpoczęć walkę z bolszewikami, którzy chcieli zagarnąć ziemie, historycznie do Polski należące.

Pierwszym zadaniem było oswobodzenie Wilna

13