DSCN1672 (4)

Burza mózgów 21

Ogól łych czynników prowadzi do szeregu niepożądanych zjawisk społecznych, takich jak poczucie anonimowości, brak identyfikacji z zajmowanym terytorium lub nawet przejawy agresji wobec dóbr wspólnego użytku. Pojęcie to zostało wprowadzone do socjologii przez Bohdana Jałowieckiego. (A.S.)

Bunt, zob. anomia, instytucja totalna, konformizm, kontestacja.

Burza mózgów jako technika rozwiązywania problemów grupowych, rodzaj nieformalnej interakcji w małej grupie, której celem jest swobodne formułowanie idei; swobodne, tzn. bez ograniczeń zarówno co do treści, jak i co do sposobu ich przedstawiania. Burza mózgów umożliwia rozpatrywanie różnych alternatywnych rozwiązań problemu, przy czym założeniem tej techniki jest, iż w poszukiwaniu rozwiązania nie zważa się na ograniczenia instytucjonalne, organizacyjne, finansowe, czy ograniczenia wynikające z tradycji, obyczajów, a także zdolności wykonawczych. Żaden pomysł nie jest kwestionowany - wszystkie są wstępnie akceptowane. Technika burzy mózgów znajduje zastosowanie w odniesieniu do poszukiwania rozwiązań problemów szeroko zakrojonych, w ich fazie wstępnej, poprzedza ona zazwyczaj dyskusję bardziej już zawężoną i sformalizowaną.

Burza mózgów, jako metoda nieformalna, stwarza największe szanse dla wzajemnej stymulacji umysłowej uczestników i największe możliwości pobudzenia twórczego. Fakt ten jest jednocześnie czynnikiem dodatnio wpływającym na morale grupy i powstanie tzw. esprii de corps, czyli silnego poczucia jedności i przynależności do grupy. Technika ta daje sporą gwarancję, że żaden aspekt problemu nie zostanie przeoczony i żaden z możliwych kierunków działań nie będzie pominięty w dyskusji.

Ważnym warunkiem efektywności burzy mózgów jest dojrzałość społeczna jej uczestników. Powinni oni charakteryzować się psychiczną otwartością i elastycznością.

powinni umieć brać pod uwagę każdy pomysł swoich partnerów, być zdolnymi do przełamania dotychczasowych szablonów myślowych. Powinni posiadać wiedzę, a jednocześnie wyobraźnię i fantazję. Wiedza z różnych dziedzin daje lepszy efekt stymulujący - stwarza większą szansę analogii i skojarzeń. Uczestnicy sesji muszą się znać i wzajemnie akceptować na tyle, by mogli całkowicie swobodnie i bez obawy wyrażać swoje pomysły. Pozycje społeczne poszczególnych uczestników grupy powinny być traktowane podczas sesji burzy mózgów jako nieistotne - ważna winna być sformułowana idea, a nie fakt, że dana myśl została sformułowana przez X (kierownika), czy przez Y (podwładnego). Wielkość grupy sesyjnej nie powinna przekraczać 15 osób. Grupa powinna dysponować odpowiednią ilością czasu, uczestnicy sesji nie powinni być ponaglani.

Nie można oczekiwać, by rezultaty sesji burzy mózgów były bezpośrednio wskazówkami do podjęcia określonego działania. Całkowicie swobodna burza mózgów może po pewnym czasie przekształcić się w bardziej już zawężoną przedmiotowo dyskusję nad niektórymi pomysłami, ze świadomością aktualnie istniejących ograniczeń.

Każdy uczestnik sesji ma obowiązek merytorycznego i psychicznego przygotowania się do niej. Przygotowanie psychiczne polegałoby na wyzbyciu się (lub co najmniej zminimalizowaniu) różnych uprzedzeń i tendencji do negowania pomysłów innych oraz na uświadomieniu sobie, że dla twórczego efektu trzeba odrzucić szablony myślowe, odejść od dotychczasowych konwencji. Należy zauważyć, że nie każdy jest psychicznie zdolny do efektywnego uczestnictwa w burzy mózgów - do chwilowego wyłączenia się i zapomnienia o swoich rolach społecznych, a tym samym pozbycia się ograniczeń, które one stwarzają w myśleniu twórczym. Efektywność burzy mózgów osłabiają niekiedy jednostki, które próbują wykorzystać humorystyczne momenty, jakie wynikają w czasie tego rodzaju sesji, dla uzy-