DSCN2086

.alBHPr

►mezofil

szparkowy

Rys. 4.95. Budowa anatomiczna liścia kukurydzy (trawy) (wg Malinowskiego, zmienione)

drewno

kombium

tyko

pochwa

miękiszowa

na przekroju poprzecznym przez liść buka (Fagus sihatica) (wg Szymkiewicza)

Rys. 4.96. Żyłka liściowa w liściach rosnących w środowisku suchym miękisz palisadowy jest z reguły lepiej wykształcony niż gąbczasty. Niekiedy znajduje się po obu stronach blaszki liściowej, a miękisz gąbczasty w środku lub też miękiszu gąbczastego nie ma wcale. Mezofil może również występować w formie jednorodnego miękiszu asymilacyjnego złożonego z równowymiarowych komórek tworzących zwartą tkankę, jedynie z drobnymi przestworami międzykomórkowymi. Taki mezofil występuje na przykład w liściach wielu traw (rys. 4.95). Jeżeli i skórka jest jednakowo wykształcona po obu stronach liścia, wówczas zatraca się jego grzbieto-brzuszna budowa i taki liść nazywamy i z o I a t e r a 1 n y m lub jednakopowierzchniowym.

W mezofllu przebiegają wiązki przewodzące tworzące żyłki liściowe, zwane też nerwami liściowymi, która to nazwa nie wydaje się jednak szczęśliwa ze względu na to, że nietrafnie oddaje funkcję tych struktur. Są to najczęściej wiązki kolateralne,

zwykle zamknięte, jedynie żyłki główne niektórych liści zawierają warstewkę kam-bium między drewnem i łykiem i mają pewien niewielki przyrost wtórny. Systemy przewodzące liścia i łodygi są ze sobą połączone, toteż ułożenie łyka i drewna w żyłkach jest odpowiednie do ułożenia tych tkanek w łodydze: w żyłkach kołateralnych drewno znajduje się po stronie górnej liścia, a łyko po stronie dolnej (rys. 4.96). Duże żyłki u okrytozalążkowych zawierają naczynia, cewki, rurki sitowe, komórki towarzyszące oraz pewną liczbę elementów mechanicznych. Wiązki otoczone są pochwą miękiszową zawierającą stosunkowo mało chloroplastów, niekiedy jej komórki mają ściany z pasemkami Caspary'ego, jak w endodermie, a w dużych żyłkach pochwa wzmocniona jest dodatkowo pasmami kolenchymy łub sklerenchymy. Większe żyłki wraz z otaczającą je pochwą wystają ponad powierzchnię liścia (zwłaszcza po stronie dolnej), tworząc na powierzchni blaszki liściowej charakterystyczne żeberka. Żyłki liściowe pełnią funkcję przewodzenia wody wraz z solami mineralnymi oraz organicznych substancji pokarmowych i stanowią mechaniczną podporę — szkielet liścia. Oprócz żyłki głównej i żyłek bocznych widocznych gołym okiem istnieje duża liczba drobnych ich odgałęzień widocznych tylko pod mikroskopem. W miarę rozgałęziania się systemu żyłek wiązki stają się coraz cieńsze, nie zawierają już tkanki