DSCN2367

18

Mnrtk K. /eleitlcUiiki

na Wielkopolską i w Toruniu na Pomorze. Pierwszym komendantem PollcIJ b. Dzielnicy Pruskiej mianowanoSatumina Miwincsiesa¹⁶. Po likwidacji Ministerstwa b. Dzielnicy Pruskiej komendy okręgowe włączono w struktury Ki>nwiv dy Głównej. Na drugim krańcu Rzeczypospolitej, Komendę Policji Państwowej dla byłej Galicji zlikwidowano 13 września I921 r.¹⁷

W myśl przepisów nowo uchwalonej ustawy, Policja była państwową organizacją służby bezpieczeństwa, dbającą o spokój i bezpieczeństwo obywateli i porządek publiczny, W swym zakresie, opisanym ustawą, pełniła rolę wykonawczą, organów państ wowych i samorządowych. W sprawach procesowych stosowne polecenia mogły wydawać Policji urzędy prokuratorskie i sądowe, w zgodzie z przepisami o postępowaniu karnym¹*. W alt 11 ustawy stwierdzono, iż w zakresie organizacji, administracji zaopatrzenia, uzupełnień I wyszkolenia Policja podlega Komendantowi Głównemu i komendantom okręgowym, zaś w sferze służby bezpieczeństwa i czynności wykonawczych władz państwowych Policja podlegała przedstawicielom władz administracji politycznej (starostom i wojewodom) zależnym w tym zakresie od ministra Spraw Wewnętrznych. Na gminach spoczywał obowiązek odpłatnego dostarczania lokali dla potrzeb policji. Zgodnie z pierwotnym brzmieniem ustawy koszta utrzymania policji ponosił skarb państwa, Jednak tylko w 3/4. Art. 3 stanowi! bowiem, że organy samorządu: komunalne związki powiatowe oraz gminy miast wydzielonych z powiatów miały obowiązek zwrotu państwu 1 /4 części wszelkich kosztów utrzymania Policji¹’. Obowiązek ten budził sprzeciw od samego początku. Wielu reprezentantów władz samorządowych w trakcie spotkań z przedstawicielami rządu krytykowało go domagając się zmiany przepisów. Także z trybuny sejmowej padały wielokrotnie glosy krytykujące takie rozwiązanie. Duże zaangażowanie w tej materii wykazywały skupiające zdecydowaną większość: Związek Miast Polskich i Związek Powiatów Rzeczypospolitej. Ostatecznie 25 lipca 1925 roku weszła w życie ustawa znosząca ów obciążający w znacznym stopniu gminne fundusze obowiązek*.

„Początkowo istniał zamiar powierzenia funkcji Komendanta Głównego Policji Boemerowi. Mówiło się również o powołaniu na to stanowisko księcia Franciszka Radziwiłła komendanta milicji warszawskiej, za czasów Rady Regencyjnej, ale jego znowu uważano za prawicowca, zupełnie zresztą niesłusznie i dlatego, a także dla jego pochodzenia byłby silnie zwalczany przez ugrupowania lewicowe Sejmu. Wobec tego funkcję Komendanta Głównego powierzono ml Władysławowi Hcnszlowi, tak jak Boemer bliskiego Piłsudskiemu i tak jak Bocr-ner mającego przeszłość pepccsowską. Henszcl, który na polu służby bezpieczeństwa był zupełnie homo novus, przejął się nadzwyczajnie swoją funkcją. Brak

u Komendę Policji Państwowej dla b. Dzielnicy Pruskie) zlikwidowano ponad rok po przyłączeniu Wielkopolski I Pomorza do Polski - w maju 1921 r.

« Dz. U. RP Nr 82, poz. 574. u Art. 13. ustawy z dnia 24 lipca 1919 r.

*    Op. cit. art. 3,

*    Dz. U. RP Nr 83, poz. 365.