DSCF6550

56

v, m/s '¹ 0.30-0,25-0,20-0,15-0.10 ■ 0.05- , 0,00- —

50

100

Ap/Ax, N/m³

Rys. 7.1. Zależność średniej prędkości przepływu wody przez rurkę cylindryczną od gradientu ciśnienia

Rys. 7.2. Przykład błędnie wykonanego wykresu

udaje się sprowadzić do liniowych dzięki użyciu skal funkcyjnych. Są to operacje zajmujące bardzo mało czasu, jeśli korzystamy z arkusza kalkulacyjnego. Zarazem łatwość pracy i ogromny zestaw oferowanych narzędzi powodują, że wykonywane są niekiedy działania nieuzasadnione, wręcz zaciemniające badane przebiegi. Poniżej zamieszczono wykres, przy wykonywaniu którego popełnione zostały błędy najczęściej spotykane w opracowaniach studenckich:

-    nie zamieszczono opisu osi;

-    nie zaznaczono niepewności pomiarowych (zakładając, że są większe od konturu symbolizującego wynik);

-    na osi rzędnych umieszczono wartości będące wynikami pomiarów, zamiast odpowiednio dobranych wartości „okrągłych” (oś pozioma ma poprawną podziałkę);

-    niewłaściwy dobór skali spowodował, że wykres jest mało czytelny, a powierzchnia przeznaczona na rysunek nie została efektywnie wykorzystana;

-    krzywą opisującą wyniki pomiarów poprowadzono „od punktu do punktu” (w wielu gotowych programach jest taka możliwość; nic znaczy to jednak, że należy z niej korzystać). Jest to ignorowanie błędów pomiarowych, zacierające rzeczywisty charakter badanej zależności.

Na zakończenie wspomnijmy o jeszcze jednej często spotykanej przyczynie błędów - nadmiernym zaufaniu do wyników otrzymanych drogą formalnych przekształceń, w szczególności przy użyciu programów użytkowych. Pomyłka przy wpisywaniu danych lub niewłaściwe przekształcenie dają wynik, który powinien wydawać się podejrzany, często jest jednak przyjmowany bezkrytycznie. Doradzamy więc ocenę „sensowności” wyniku dokonaną na podstawie już posiadanej wiedzy o badanym zjawisku.