DSCN5997 (2)

Hyc. 5. Wrocław. Dom Panien Trzebnickich — fragment wnętrza z widocznym, malowanym podziałem klińofiw na lęku okiennym. Fot. O. Czerncr I I

południowo-wschodniej wieży Katedry Wrocławskiej z XIH w.

W latach 1288—1295 powstało prezbiterium kościoła św. Krzyża we Wrocławiu, którego pierwotna koncepcja kolorystyczna wnętrza została zmieniona w czasie czternastowiecznej rozbudowy. Ściany prezbiterium wzniesione z cegły pozostawały pierwotnie w stanie surowym, a tynki ograniczały się do wnęk, podłuczy i pól sklepiennych. Nieznana jest ewentualna polichromia lica ścian ani żeber sklepienia, gruntownie oczyszczonych podczas ostatniej, powojennej odbudowy. Nikłe ślady nasuwają przypuszczenie, że tylko spoiny były pomalowane w górnej, gładkiej części białym paskiem, lico zaś cegły pozostawało czyste, podobnie jak i kamieniarka.

Drugi z kolei kościół N.P. Marii na Piasku we Wrocławiu, z drugiej połowy XIII w., powstały z odbudowy częściowo zniszczonego kościoła romańskiego ¹, w zachowanych

partiach fundamentowych wykazuje czysto lico cegły i wypukłe spoiny o przekroju trójkątnym. Kawałek ciosu granitowego, tkwiący w zniszczonej bryle ceglanego tnuru, Jest pomalowany czerwoną farbą i podzielony białymi paskami fałszywych spoin na bloki przypominające cegłę, lecz nieco większe. Świadczy to z całą pewnością o zastosowaniu takiej polichromii także na wątku ceglanym, nie wiadomo tylko, czy na większej powierzchni ścian wnętrza, czy też jako korekta niektórych partii dla ujednolicenia całości.

Wzniesiony w pierwszej ćwierci XIV w, Bkościół św. Katarzyny we Wrocławiu f miał czystą, ceglaną fakturę lica ścian wnętrza, z pomalowanymi tylko na biało spoinami. O wyglądzie innych elementów wnętrza nic nam nie wiadomo, gdyż zostało ono pokryte w XV w. inną polichromią architektoniczną.

Wnętrze prezbiterium kościoła św. Wojciecha we Wrocławiu, wzniesione ok. 1300 r., miało na ceglanych ścianach tylko spoiny pomalowane na biało. Poza tym nad oknami jasnoszarą farbą namalowany był ornament o kształcie zygzaka ¹. Po rozbudowie w XV w. całość wnętrza otrzymała inną polichromię.

Obok omówionych wnętrz istnieje na Śląsku znaczna grupa obiektów, Charakteryzujących |się zastosowaniem cegły o ozdobnej fakturze lica w postaci siatki nacięć prostych lub tworzących bardziej złożony ornament, której zastosowanie zanika w trzeciej ćwierci XIII w. Najbogatszy zestaw ornamentów występuje w trzynastowiecznej części naw kościoła św, Wojciecha ukończonej ok. 1260 r. Pokryta nimi cegła zastosowana jest przeważnie w li-zonach nawy i transeptu, ościeżach wnęk i okien, a rzadziej w prostym wątku ścian. Spoiny wypukłe o przekroju trójkątnym, pomalowano na biało. Żebra ani sklepienia nie zachowały się. Podłucza wnęk i okien pokryte były cienkim tynkiem. Fragmenty tej faktury zachowały się pod tynkami przebudowy z XV w.

Wzniesiony w latach 1232—1257 franciszkański kościół klasztorny św. Jakuba (obecnie św Wincentego) *⁶, miał we wnętrzu czyste, Ceglane lico ścian o wątku wendyjskim ze spoinami pomalowanymi na biało. Część cegieł narożnych, na krawędziach

1

O. Czerń er, Studia aad romańską i gotycką zostały w czasie prac restauracyjnych w 1054 r. przez ardtitefctara kościoła If. P. Marti na Piątku to* Wroc- von Quaata.

jama. „Biuletyn Historii Setatu". 1602, z. 3/4, u y Kozaczewskl, Pierwotny kotctół fron-f 0®®    ciszkańskl we Wrocławiu. Prace Komisji Historii

L Surajermcister, o.'., ii, 1, 215. Odkryte Sztuki Wrocławskiego Tow. Naukowego, lilii, Wrocław 1603.