DSCN6585 (Kopiowanie)

S. Cthniek 35

8J. Podstawowe pojęcia patologiczne

Patologia to nauka o zaburzeniach czynności organizmu oraz o zmianach morfologicznych w przebiegu chorób. Pojęcie choroby jest dziś bardzo trudne do zdefiniowania, czego najlepszym dowodem jest fakt, i ż Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) do tej pory nie zaakceptowała żadnej propozycji takiej definicji. Ażeby postawić granicę pomiędzy zdrowiem a chorobę, określono międzynarodowe pojęcie zdrowia. Zgodnie z definicją WHO zdrowie oznacza stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i socjalnego, a więc stan, w którym budowa i czynność wszystkich tkanek są prawidłowe i zapewniają równowagę wewnętrzną oraz zdolność przystosowania się do otaczających warunków przyrodniczych i społecznych. Chorobąjest każdy stan wykraczający poza określony powyżej. Można zatem zdefiniować chorobęjakobrak zdrowia. Dla potrzeb niniejszego podręcznika będziemy uważać, żcchoroba to taki stan organizmu, w którym dochodzi do nieprawidłowej reakcji układów, narządów lub poszczególnych komórek na bodźce środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego, co może prowadzić do zaburzeń fizjologicznych a nawet zmian anatomicznych w określonych narządach.

Patologię możemy podzielić na patomorfoloaie czyli anatomie patologiczna (zajmującą się zmianami morfologicznymi w tkankach i narządach w przebiegu chorób), patofizjologie (badającą zaburzenia czynności podczas choroby), cytopatologie (której polem badań są zmiany w komórce) i patologie molekularna, rozpoznającą znaczenie zmian w budowie i reakcjach cząsteczek chemicznych dla powstania i przebiegu chorób.

Choroby można podzielić ze względu na ich:

I. przyczynę (jest to podział etiologiczny). W tej klasyfikacji dzielimy przede wszystkim choroby na zakaźne i niezakaźne;

1 umiejscowienie (podział topograficzno-anatomiczny); rozróżniamy choroby poszczególnych narządów i układów, aczkolwiek należy pamiętać, że każda choroba powoduje zawsze reakcję całego organizmu;

3. przebieg (choroby ostre, podostre i przewlekłe).

Ze względów praktycznych (głównie organizacyjnych) możemy jeszcze podzielić choroby biorąc pod uwagę:

a.    wiek i płeć pacjenta (choroby wieku dziecięcego, starczego, choroby kobiece);

b.    genezę (choroby dziedziczne, wrodzone i nabyte; jest to raczej dział systematyki opartej o etiologię) oraz

c.    mechanizmy patofizjologiczne (wyróżnienie chorób alergicznych, nerwic itp).

Chorobąjest stanem dynamicznym, w którym wyróżnić można kilka okresów.

1.    Okres utajenia to czas, w którym nie ma objawów; trwa on od momentu zadziałania czynnika chorobotwórczego aż do pojawienia się pierwszych symptomów zachorowania. W przypadku chorób zakaźnych stosujemy termin „okres wylęgania choroby”.

2.    Okres zwiastunów (czyli prodromalny) to faza, w której pojawiają się pierwsze, często mało specyficzne objawy (np. gorączka, złe samopoczucie itp.).

3.    Okres jawny charakteryzuje się typowymi dla danej choroby objawami klinicznymi. Objawy te podzielić możemy na podmiotowe (a więc subiektywne, odczuwane przez chorego - np. osłabienie, duszność, ból) oraz przedmiotowe, stwierdzane przez lekarza na podstawie badania (np. wysypka, szmery osłuchowe serca, zmiany w elektrokardiogramie, w badaniach laboratoryjnych, w badaniu rentgenowskim itp.).

4.    Okres rekonwalescencji czyli powrotu do zdrowia.