DSCN6730 (Kopiowanie)

m Ekologia populacji )j.i.P»jt^ci*P⁰P^n,*^ciⁱ

Populacja jest to grupa osobników jednego gatunku, zamieszkujących wspólny obszar, w tym 5*nym czasie, mogących się wzajemnie krzyżować i wydawać płodne potomstwo. Może ona rozwija się jedynie w określonych granicach, które są wyznaczane przez przestrzeń, dostępność pokarmu, kryjówki oraz czynniki zagrażające życiu. Przestrzeń zapewniająca niezbędne warunki życiowe ujmowana przez populację nazywa się niszą ekologiczną.Natomiast zespól abiotycznych warunków, w jakich żyje dany organizm, nosi nazwę siedliska. Nie jest to jednak równoznaczne z miejscem życia pojedynczego osobnika. Obszar zapewniający mu wszystkie elementy potrzebne do życia i do którego ogranicza swoją aktywność, określa się mianem areału osobniczego. Jeżeli obszar ten jest ihywnie broniony, określa się go terminem: terytorium lub rewir.

Liczebnością populacji oraz jej zmiennością w czasie zajmuje się ekologia populacji.

9XI.Zależności między populacjami

Zależności między populacjami możemy podzielić na dwie grupy: | korzystne (protekcjonistyczne)

! niekorzystne (antagonistyczne)

Do pierwszej grupy zaliczamy:

1 mutualizm - jest to sytuacja, w której gatunki współpracują, czerpią z tego korzyści, ale jednocześnie nie są w stanie żyć samodzielnie, bo są od siebie całkowicie uzależnione. Bardzo jaskrawym przykładem takiej zależności był związek wymarłego już ptaka o nazwie dront dodo i drzewa Cahalaria major. Oba gatunki zamieszkiwały wyspę Mauritius do czasu, kiedy Europejczycy na skutek polowań wytępili ptaka. Wtedy okazało się, że nasiona drzewa, aby wykiełkować, muszą przejść przez układ trawienny dronta. W związku z tym populacja drzewa nie jest w stanie dalej się rozwijać. Wraz ze śmiercią ostatniego osobnika populacja tego gatunku zniknie na zawsze. W przypadku porostów mutualizm polega na tym, iż grzyb swą grzybnią stanowi środowisko dla życia glonu, zabezpieczając go przed działaniem czynników zewnętrznych, a glon produkuje związki organiczne w procesie fotosyntezy (patrz rozdz. 7.4.2.3). Specyficznym przykładem mutualizmu jest mikoryza (zależność grzybów i korzeni drzew). W tym przypadku grzyb dostarcza roślinie substancje mineralne uzyskane z ziemi, a roślina związki organiczne wytworzone w procesie fotosyntezy;

' 'kooperacja - _w tym przypadku gatunki uzyskują obopólne korzyści ze współpracy, aczkolwiek są zdolne do życia samodzielnie, bez protokooperanta. Typowy przykład tej zależności ukazuje współpraca kraba pustelnika i ukwiała. Ukwiał przytwierdza się do grzbietu kraba i w ten *posób zyskuje zdolność przemieszczania się. Również dzięki temu może odżywiać się resztkami Pożywienia pozostawionymi przez skorupiaka, sam natomiast zapewnia krabowi ochronę -dzięki posiadanym parzydełkom;

I komen<M|j;»jn - jest to taka zależność, w której jeden gatunek korzysta z drugiego nie wyrządzając mu w ten sposób żadnej szkody. Typowym przykładem są zwierzęta padlinożeme korzystające | resztek pokarmów pozostawionych przez drapieżców. Innym przykładem może być związek roślin epifitycznych z drzewami. W tej sytuacji drzewo nie ponosi żadnych strat, a epiftty korzy-***)ąz wody i substancji ściekających po korze drzew, których ono nie wykorzystuje. Również dzi^ti drzewom rośliny znajdują się wyżej, dzięki czemu mają dostęp do światła. Komcnsal może również zamieszkiwać ciało lub mieszkanie innych gatunków (np. niektóre gatunki chrząszczy, które żyją w mrowiskach).