DSCN6732 (Kopiowanie)

jjj. Zagęszczenie i rozmieszczenie osobników

Liczebność populacji jest to liczba osobników danej populacji.

Zagęszczenie populacji zaś to liczba osobników przypadająca na jednostkę powierzchni w jednostce czasu. Przy czym im większe organizmy, tym populacja mniej zagęszczona i mniej liczna. Nie oznacza to jednak, że zagęszczenie populacji jednego gatunku w różnych środowiskach jest jednakowe. Mają na to wpływ różne czynniki zarówno biotyczne jak i abiotyczne.

W strukturze populacji wyłaniają nam się cztery główne podziały: na strukturę przestrzenną, wiekową, socjalną i płciową.

Struktura przestrzenna obrazuje rozmieszczenie osobników danej populacji na określonym obszarze i można ją podzielić na trzy rodzaje: losowe, równomierne i skupiskowe (ryc. 9-1).

Rozmieszczenie losowe polega na zupełnie przypadkowym rozlokowaniu osobników na danym obszarze i wbrew pozorom występuje w przyrodzie bardzo rzadko (ryc. 9-1 A). Aby mogło wystąpić musi być bardzo jednorodne środowisko. Rozmieszczenie losowe jest charakterystyczne na przykład dla populacji much.

więcej w jednakowej odległości od siebie (ryc. 9-IB). Często takie rozmieszczenie uzyskiwane jest w sposób sztuczny (np. sadzenie roślin uprawnych). W warunkach naturalnych występuje niezwykle rzadko i tylko w przypadku występowania ostrej konkurencji pomiędzy osobnikami. Do gatunków żyjących w takim rozmieszczeniu można zaliczyć pingwiny.

Rozmieszczenie skupiskowe polega na kumulowaniu się osobników w pewnych miejscach (ryc. 9-1C). Wynikać to może z tego, iż część zwierząt żyje społecznie: w parach, rodzinach lub stadach, lub po prostu z dostępności podstawowych czynników potrzebnych do życia (pokarm, woda). W przypadku roślin dotyczy to np. gatunków rozmnażających się wegetatywnie. Ten rodzaj rozmieszczenia jest zdecydowanie najczęściej występującym w przyrodzie. Charakterystyczny jest dla zwierząt żyjących stadnie, na przykład antylop.

Ryc. 9-1. Rozmieszczenie populacji w środowi- • • _v sku: A- losowe, B - równomierne, C - skupiskowe    AB

Struktura wiekowa pokazuje w jaki sposób rozkłada się liczebność poszczególnych grup wiekowych w obrębie populacji. Możemy wyróżnić następujące typy:

' Populacje rozwijające sie - to te, w strukturze których jest znaczna przewaga osobników młodych;

I Populacje ustabilizowane, w przypadku których liczba osobników młodych, dojrzałych i starych jest mniej więcej jednakowa i utrzymuje się na tym samym poziomie; populacje starzejące sie (zmniejszające), to te w których w przeważającej ilości występują osobniki stare.

Struktura socjalna wytwarza się na skutek kontaktów międzyosobniczych, niejednokrotnie Mcm walki. W wyniku tego powstają przewodnicy stad; są to zazwyczaj osobniki dominujące iffi najstarsze. U niektórych gatunków jest to samiec, u niektórych samica, a jeszcze u innych ^'■wodnikami stada może być kilka osobników. Inaczej ma się sprawa struktury socjalnej u owa-d&wbłonkówek tam poszczególne osobniki rodzą się już przynależne do określonych szczebli | hearebii. Różnią się one nie tylko zachowaniem, ale i wyglądem.