DSCN6738 (Kopiowanie)

10. POZIOMY ORGANIZACJI W PRZYRODZIE 10.1. Biocenoza

Biocenoza to ożywiona część ekosystemu, czyli zbiór populacji organizmów różnych gatunków, żyjących na tym samym obszarze, powiązanych ze sobą wzajemnymi zależnościami (przede wszystkim troficznymi, czyli pokarmowymi).

Wielkość biocenozy może być różna. Może nią być na przykład las sosnowy, jak również pień obumarłego drzewa w lesie zamieszkany przez owady. Biocenozy oddziałują na siebie przez cały czas i to w różny sposób, ponieważ nie mają zazwyczaj jasno wytyczonych granic. Może się też na przykład zdarzyć, że jedna biocenoza będzie się znajdować wewnątrz drugiej.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje biocenoz:

-    naturalna - zbiorowisko roślin, zwierząt i mikroorganizmów zasiedlających dany teren, nie przekształcone przez człowieka, np. biocenoza rezerwatu, torfowiska, jeziora, rzeki, morza;

-    sztuczna - zbiorowisko roślin i zwierząt oraz mikroorganizmów przekształcone przez człowieka np. biocenoza pola, sadu, pastwiska.

Również biotop (nieożywiona część ekosystemu) i biocenoza wzajemnie na siebie wpływają i są s sobą nierozerwalnie związane.

Aby dana biocenoza mogła istnieć samodzielnie potrzebne jest istnienie trzech grup organizmów. Są to producenci, konsumenci i reducencŁ Wszystkie te grupy są wzajemnie uzależnione i tworzą strukturę troficzną biocenozy.

10.1.1. Struktura troficzna biocenozy

Każdy organizm, w zależności od tego w jaki sposób zdobywa materię organiczną, może być przyporządkowany do jednej z trzech grup organizmów, tj. producentów, konsumentów lub redu-ccrnów. Te trzy grupy i powiązania pokarmowe pomiędzy nimi określa się mianem struktury troficznej biocenozy. Od ich obecności uzależnione jest, czy dana biocenoza jest samowystarczalna i tym Mmym - czy może istnieć samodzielnie.

Producenci (autotrofy) są to organizmy samożywne, które przetwarzają substancje nieorganiczne w cząsteczki organiczne przy pomocy energii słonecznej. Dzieje się to w procesie fotosynte-ttW przypadku braku dostępu do światła może zachodzić proces chemosyntezy. gdzie jako źródło wergii może być wykorzystywane na przykład utlenianie siarkowodoru. Masa organiczna wytwo-^r®*>a przez producentów staje się źródłem pokarmu dla innych organizmów. Do autotrofów należą *wystkie rośliny zielone, bakterie fotosyntetyzujące i chemosyntetyżujące, a w biocenozach wod-tych glony i sinice.

Może się zdarzyć, że w jakimś ekosystemie nie będą występować producenci. Mówimy wów-**** o ekosystemie niepełnym. Do takich należą na przykład jaskinie, gdzie materia organiczna "“•larczana jest z zewnątrz.

Konsumenci (heterotrofy) to organizmy cudzo żywne. Energię potrzebną im do funkcjooowa-** pobierają ze związków organicznych innych organizmów. Materię organiczną zyskują z roślin lub '•ier/ąi Organizmy odżywiające się roślinami froślinożerny) określamy mianem fi to fagów, te które Mę zwierzętami (augaożgrcy) to zoofagl. natomiast odżywiające się martwymi szczątkami H§|' zwierząt (dctryuiaożcrcy) tosaprofagi.