DSCN6746 (Kopiowanie)

195

Ul raaomy. organizacji W przyrodzie

j rozsiewają nasiona. W lesie dzięki obfitości flory występują roślinożcrcy. którzy są z kolei podsta-wąbytu drapieżców. Z gatunków roślinożernych możemy tu spotkać samy. jelenie i zające, a także •We gatunków pajęczaków i owadów (motyli, chrząszczy, muchówek, mrówek i pluskwiaków). Mają one potencjalnych wrogów w ptakach. W koronach drzew żyją np. sikory, wilgi, kukułki, mysikróliki, drozdy. Na pniach żerują dzięcioły, kowaliki, w zaroślach kosy, a w ściółce głuszce. W lesie znajdą również schronienie drapieżne gatunki ptaków, takie jak sokoły, jastrzębie czy puchacze. Ssaki drapieżne są tutaj reprezentowane przez lisa, rysia, kunę czy wilka. Możemy tu też spotkać drobne pyzonie (myszy), ryjówki, jeże, poza tym gady (żmije, jaszczurki), plaży i ślimaki.

Glebę w lesie przykrywa ściółka. Zawiera ona głównie obumarłe szczątki roślinne i zwierzęce i stanowi warstwę ochronną gleby. Możemy wyróżnić w niej następujące warstwy: próchnicę, warstwę mineralną i skałę macierzystą. Ściółka i przypowierzchniowa warstwa gleby jest miejscem życia wielu gatunków, Występują w niej drapieżniki - chrząszcze, mrówki, pająki, a poza tym dżdżownice i stonogi. Można też spotkać większe zwierzęta takie jak krety czy myszy, które dzięki ryciu przewietrzają glebę i przemieszczają próchnicę w niższe jej warstwy. Większość organizmów zamieszkujących te warstwy to organizmy saprobiontyczne, odżywiające się szczątkami organicznymi z gleby, mułu czy ściółki. Nazywane sąoneedafonem (ogólna nazwa wszystkich organizmów żywych, żyjących w przypowierzchniowej części gleby). Możemy do nich zaliczyć zarównomikroorganizmy, jak i rośliny oraz zwierzęta. Edafony, które w większości sądestruentami, są głównym ogniwem cyklu przemiany materii organicznej w przyrodzie na lądzie. Odpowiadająza rozkład i mineralizację zarówno szczątków organizmów, jak i ich produktów przemiany materii. Można je uznać za najważniejszy zbiotycznychczynników glebowych. Rozkład martwej materii organicznej zależy od udziału organizmów zwanych saprotrofami. Możemy je ogólnie podzielić na:

| saprofity (destruenci), są to organizmy rozkładające złożone związki organiczne w związki nieorganiczne, które mogą z kolei być z powrotem wykorzystane przez producentów. Należą do nich przede wszystkim bakterie, grzyby i roztocza;

-    saprofagi -sąto organizmy zjadające martwą materię organicznąo różnej formie i różnym stopniu rozdrobnienia. Należą do nich bezkręgowce, skorupiaki, pierścienice, małże i inne. Saprofagi ze względu na rodzaj martwej materii organicznej, jaką się odżywiają, możemy podzielić na:

•    detrytofaei (detrytusożercy), organizmy odżywiające się detrytusem, np. dżdżownica;

•    koprofagi (kałożercy), organizmy odżywiające się odchodami, np. żuk gnojowy;

•    nekrofayi (trupożercy), organizmy odżywiające się martwymi zwierzętami, np. chrząszcz grabarz.

Torfowisko jest, jak wszystkie tereny podmokłe, ekosystemem wodno-lądowym. Jest to skupisko roślin błotnych i bagiennych, które obumierając przekształcają się w torf. Pod wpływem dużej ilości wody, przy jednocześnie niewielkiej ilości tlenu powstała warstwa ulega powolnemu zwęglaniu. Podział torfu uzależnia się od rodzaju martwych roślin i ilości zgromadzonej wody. Możemy wyróżnić:

~ torf sfagnnwy - powstaje, kiedy jest dużo wody; a torf wełniankowy i wrzosowaty ~ powstaje w okresie podsuszenia:

-    iarfrfrzęwny.

Torfowisko jest miejscem akumulacji torfu o miąższości co najmniej kilkunastu centymetrów, n to podmokły teren o stałym, bardzo silnym uwilgotnieniu. Najczęściej znajduje się on w obniżc-*>*ch. a jego podłoże jest trudno przepuszczalne, Występują na nim zbiorowiska roślin bagiennych 'kagMono-łąkowych. Torfowiska tworzą się zazwyczaj w wilgotnym klimacie umiarkowanym i chłodnym Powstają w wyniku wypłycania się zbiorników wodnych lub w przypadku ograniczonego •dpływu wód opadowych. Ze względu na genezę, charakter zbiorowiska roślinnego i właściwości "•fc wyróżniamy: