DSCN6748 (Kopiowanie)

10.2.4. Ekosystemy wodne

W ekosystemach wodnych w odróżnieniu od ekosystemów lądowych głównymi czynnikami ograniczającymi rozwój systemu są światło, zasolenie i zawartość tlenu. Ponieważ im głąbiej, tym dostąp światła jest mniejszy, zatem gatunki autotroficzne muszą występować blisko powierzchni.

W związku z tym rośl iny występują tylko w wodach płytkich łub przy brzegu. Glony i sinice stanowiące fltoplankton znajdują się blisko powierzchni wody, a w głębszych warstwach mogą jedynie żyć wyspecjalizowane gatunki, którym potrzebne jest światło o innej długości fali (zostało to opisane w poprzednich rozdziałach). Do organizmów heterotroficznych żyjących w ekosystemach wodnych możemy zaliczyć: zooplankton (drobne organizmy, które nie są w stanie przeciwstawić się prądom wody), nekton (większe organizmy, w tym ryby, ssaki i gady wodne, które bez trudu przeciwstawiają się prądom wody) oraz bentos (stanowią go wszystkie organizmy związane z dnem).

Do ekosystemów wodnych możemy zaliczyć ekosystemy słodkowodne(jeziora, rzeki itp.) oraz ekosystemy wód słonych (morza, oceany itp.).

Ekosystemy słodkowodne możemy podzielić z kolei na ekosystemy wód stojących (jeziora, stawy i in.), oraz ekosystemy wód płynących (rzeki, potoki itp.).

Najbardziej charakterystycznym ekosystemem słodkowodnym wód stojących jest jezioro. Możemy w nim wyodrębnić trzy podstawowe strefy życia: litoral, pelagial i profundal.

Litoral -jest to strefa najpłytszych wód przy brzegu jeziora. Występująw niej zarówno wszystkie rodzaje roślin zakorzenionych w wodzie, jak i niektóre gatunki osiadłych glonów. Do zwierząt tej strefy należą żaby, skąposzczety, wrotki, wirki, larwy owadów, skorupiaki i niektóre gatunki ryb. Można tu też spotkać gatunki żyjące na powierzchni wody np. nartniki. Ogólnie faunę i florę litoralu możemy podzielić na kilka podstawowych grup ekologicznych. Należą do nich:

-    makrofity - czyli wszystkie rośliny przytwierdzone do dna, zarówno te o liściach pływających (grzybień biały), jak i zanurzone (moczarka kanadyjska), czy wynurzone (tatarak, pałka wodna), a także ramienice i mchy wodne;

-    peryfiton - są to drobne rośliny i zwierzęta (glony, larwy owadów, czy skorupiaki) przytwierdzone na stałe lub czasowo do roślin wodnych albo do zanurzonych przedmiotów;

| neuston - tworzą go organizmy żyjące na powierzchni wody (związane z tzw. błonką powierzchniową) lub tuż pod nią (lawy komarów, nartnik);

I nekton - stanowi go grupa kręgowców wodnych i wodno - lądowych swobodnie poruszających się w wodzie. W litoralu w grupie tej występują: ryby (karaś, szczupak i in.), ptactwo wodne (kaczki, bąki itp.), ssaki wodne (bóbr), gady i płazy (traszki, żaby);

I bentos - są to wszystkie organizmy zasiedlające dno zbiorników wodnych. W przypadku litoralu stanowić je będą między innymi: pijawki, ślimaki, nicienie i skąposzczety.

Pelagial jest to strefa otwartych wód jeziora, z dala od brzegu. Strefa ta sięga aż do głębokości, u*której nie ma dostępu światła niezbędnego do przeprowadzenia procesu fotosyntezy. W związku ^ztym w strefie tej nie występuje roślinność zakorzeniona. Występuje tu głównie:

I Plankton 8 czyli drobne organizmy unoszone przez wodę, w których skład wchodzi zooplankton (pierwotniaki, wrotki) i fltoplankton (okrzemki, sinice);

BfiklPB czyli (jak wspomniano wyżej) organizmy swobodnie poruszające się w wodzie. Są to przede wszystkim ryby, w tym gatunki planktonożeme (sielawa, uklcja), drapieżne (okoń) i przydepnę (karpie, sumy, liny). Również gatunki żyjące w litoralu czasami, zwłaszcza nocą, penetrąją urefę pclagialu w poszukiwaniu pokarmu. Poza rybami można tu spotkać też gatunki ssaków (wydra, bóbr), ptaków (rybitwy, łabędzie), oraz gadów i płazów.