DSCN7914

Ryc. 7. Rozmieszczenie włosów czuciowych na głowę bobra europejskiego (Heidecke, 1992)

zwala to bobrom gryźć pod woda/ Bóbr nie ma zewnętrznych narząi | dów płciowych, co jest również przystosowaniem do życia w wodzie, Znajdują się one w niby-kloace zabezpieczonej termicznie i mechani-cznie./pia celów orientacji w gęstej roślinności podwodnej lub w eutroficznej, mętnej wodzie bóbr ma na głowie pomiędzy nozdrzami a górną wargą oraz nad oczodołami duże włosy czuciowe (vibrissy) (ryc. 7).

Wysokie położenie w jednej linii nozdrzy, oczu i uszu jest niewątpliwym przystosowaniem do pływania. Prawa komora serca jest silniej zbudowana niż lewa, co wymusza intensywniejszą cyrkulację w małym obiegu.

~f Ponadto, bobry/wykazują szereg fizjologicznych przystosowań do przebywania w środowisku wodnym. Należy do nich możliwość odkładania znacznych rezerw tłuszczowych (ryc. 8). Tłuszcz bobrowy ma konsystencję żelu dzięki nienasyconym kwasom tłuszczowym. Służy jako warstwa termoizolacyjna, a może być także uruchomiony jako zapas energetyczny. Latem bóbr oddaje ciepło (chłodzi się) poprzez ogon, zwłaszcza w środowisku wodnym. Natomiast zimą,

podczas długich okresów snu, temperatura ciała bobrów obniża się do 2°C, co oszczędza zasoby energetyczne organizmy

grubość

na

^Ciel« bobra europejskiego (Heidecke, 1992)

warstwy tłuszczu 0 - 2 mm 2- 5 mm 5 -10 mm 10 - 20 mm

Bobry wykazują również wiele przystosowań etologicznych do życia ziemnowodnego. Należy do nich zapewnienie komfortu termicznego komory sypialnej. Konstrukcja z drewna i szlamu zapewnia ochronę ciepła. Natomiast budowa tam i tworzenie zalewów stwarza sytuacjęi w której pokarm znajduje się na możliwie małej przestrzeni, a lokomocja i transport materiałów wodą są zoptymalizowane. Zebrane jesienią zapasy pokarmu redukują do minimum promień aktywności i związane z nią wydatki energetyczne zimą. Życie bobrów zimą toczy się pod lodem, gdzie panują w miarę łagodne warunki termiczne. Gdy temperatura spada poniżej 0°C i woda zamarza, bobry przechodzą na 26-29-godzin-ny rytm z przedłużonym do 20 godzin snem i skróconą fazą aktywnośgJJenkins i Busher, 1979). Ta optymalizacja ma jednak swoje granice i w czasie nadzwyczaj surowych i długich zim w północnej części zasięgu śmiertelność bobrów bywa wysoka.

Natomiaskjyiosną i jesienią bobry przedłużają swą aktywność na cieplejsze godziny popołudniowe i wieczorne. Zimne ranki przesypiają!”)

Daleko idące przystosowanie bobra dp, ziemnowodnego trybu życia i specjalizacja stanowią również poważną wadę^Nie jest on bowiem w stanie bytować w środowisku innym niż wodne, co ułatwia użytkowanie bobrów przez ludzi i drapieżniy/Lokalne wytępienie populacji bobrów nie jest trudne i dochodziło do niego niejednokrotnie (Hill, 1982).

Aktywność dobowa i sezonowa

Wiosną, latem i jesienią bobry kanadyjskie są aktywne przez około 12 godzin na dobę: od 16-18. po południu do 6-7. rano (Jenkins i Busher. 1979). W ciągu dnia wszyscy członkowie rodziny wypoczywają razem w domku lub norze albo w kilku grupach. Natomiast zimą w północnych szerokościach geograficznych bobry wykazują 26-29-godzinny rytm skoordynowany lub nie w ramach rodziny i zależny od intensywności dostępnego światła, która z kolei zależy od pokrywy lodowej i śnieżnej. Przy mrozie -10°C bobry nie wychodzą na powierzchnię.

Za pomocą radiotelemetrii stwierdzono pozytywną zależność pomiędzy aktywnością bobrów a temperaturą ich ciała (Smith i in., 1991).

Bobry wykazują swoiste przystosowania do przeżywania zimy w warunkach ograniczonego dostępu do pokarmu poza zgromadzonymi pod wodą zapasami pędów i pewnym użytkowaniem makrofitów wodnych. Aktywność bobrów na powierzchni lodu zimą występuje tylko wówczas, gdy temperatury są dodatnie. Przed zamarznięciem zbiornika temperatura ciała bobrów wykazuje 24-godzinną okresowość, zwykle osiągając minimum aktywności w godzinach południowych. Po zamarznięciu wód 24-godzinny cykl aktywności zostaje zastąpiony przez cykl przedłużony i nie związany z porą dnia.