DSCN7922

46

W rodzinie bobrzej jednoroczniaki muszą wykonywać niemal te ^sain_e-ności co rodzice w wychowywaniu młodych (poza ciążą i laktacją). Jest to ||ffl spłaty za wysiłek w nie zainwestowany i za korzyści, jakie odnoszą od w formie przedłużonej opieki rodzicielskiej, opóźnienia fazy rozpraszania j mnoży, która to faza jest ryzykowna dla 1,5-rocznego zwierzęcia, oraz nabylt doświadczenia w budowaniu i w wychowie młodych (Patenaude, 1983). ^Cl*

Dojrzałość płciowa

Brak dowodów dojrzałości płciowej u jednorocznych bobrów (Jenlcj^ i Busher, 1979; Hili, 1982). Zwierzęta obydwu płci dojrzewają płciowo w (W giej zimie swego życia, w wieku 1,5 roku. Na północnych krańcach zasięm, (Alaska, płn. Kanada, płn. Syberia) osiąganie dojrzałości płciowej może być opóźnione do wieku 2,5 lat lub nawet późniejszego u wszystkich samic i wię. kszości samców (Hill, 1982).

Długość życia

Zdolność rozmnażania bobiy obydwu płci zachowują do 16. roku życia (Freye, 1978). Okres intensywnego rozrodu przypada pomiędzy 3-4. a 10. rokiem życia (Żurowski, 1989). Żyją do 20 lat (HabermehI, 1985). Jako maksymalną długowieczność Brehm (1963) podaje 50 lat.

Śmiertelność

W Północnej Ameryce oszacowano, że roczna śmiertelność dorosłych bobrów (w wieku 2,5 i więcej lat) sięga od 22 do 39% (Payne, 1984). Po uwzględnieniu śmiertelności bobrząt i osobników jednorocznych wskaźnik ten wzrasta do 27-42%.    " ';ll|

Śmiertelność jest wysoka w okresie od urodzenia do pierwszej zimy życia. Przez następne 1,5 roku aż do czasu opuszczenia rodziców śmiertelność młodych jest stosunkowo niska dzięki ochronie kolonii rodzicielskiej. W ciągu następnych dwóch lat wędrówek i osiedlania się śmiertelność młodych bobrów wzrasta. Po osiedleniu się następuje okres niskiej śmiertelności aż do starości, kiedy to w wieku 10 i więcej lat bobry doświadczają zwiększonej śmiertelności (Payne, 1984).

Wrogowie

W zachodniej Europie dorosłe bobry nie mają wrogów naturalnych wśf$|^ rodzimych drapieżników. Drapieżniki potrafią zabić tylko małe bobrzyki pozba wionę opieki dorosłych. Problem mogą stanowić wałęsające się psy, ponadtijj^H

wydra, kuny lub jenot, a spośród ptaków drapieżnych - rybołów i puchacz. Duży szczupak może również porwać kilkutygodniowego boberka (Panfil, 1960). Natomiast w Europie wschodniej, w środowiskach gdzie występują wilki, rysie i rosomaki, są one naturalnymi wrogami bobrów. Na Kamczatce stwierdzono rozkopywanie nor bobrowych przez niedźwiedzie (Dezkin i in., 1986).

Głównymi wrogami bobrów w Północnej Ameryce są wilk i kojot. Rosomaki i czarne niedźwiedzie okazyjnie polują na dorosłe bobry, a norka - na młode. Bobry stanowią zmienną część diety wilków, maksymalnie 75% latem (Voigt i in., 1976).

Choroby i pasożyty

U bobrów stwierdza się bakteriozy, infekcje pierwotniakowe oraz helminto-zy (robaczyce). Najważniejsze z nich to tularemia, salmoneloza, gruźlica oraz kokcydioza (Romashov, 1992).

Czynnikiem sprawczym tularemii jest bakteria (Pasteurella) występująca w Europie i Ameryce. Wiele gatunków ssaków zapada na tularemię. W jej rozprzestrzenianiu ważną rolę odgrywają stawonogi i gryzonie. U bobrów kanadyjskich choroba przebiega w ostrej formie powodując wysoką śmiertelność. Bóbr europejski jest odporny na tularemię. Jako zabieg profilaktyczny zaleca się zwalczanie innych gryzoni w miejscach osiedlenia bobrów, a zwłaszcza w fermach bobrowych.

Salmoneloza jest chorobą infekcyjną przewodu pokarmowego powodowaną przez bakterie z rodzaju Salmonella. Występuje u obydwu gatunków bobrów (europejskiego i kanadyjskiego). Wywoływana jest przez trzy gatunki: Salmonella typhimurium, S. dublin i S. altendorf. Na salmonelozę zapadają bobry młodociane i dorosłe. Najwyższą śmiertelność wykazują 2-5-miesięczne bobrzyki oraz osobniki osłabione przez robaczyce. Masowe upadki bobrów spowodowane przez salmonelozę notowano na Białorusi oraz w Rosji (okręg kirowski) (Romas-hov, 1992). W leczeniu stosuje się antybiotyki, sulfonamidy oraz preparat Nitro-furan. W opracowaniu jest szczepionka. Profilaktyka obejmuje higienę, maksymalne izolowanie bobrów od innych ssaków oraz zwalczanie myszy i szczurów.

Gruźlica jest przenoszona przez Mycobacterium spp. Stwierdzono ją u bobrów w Niemczech i w USA.

Infekcje kokcydiozy przebiegają z objawami zapalenia płuc. Nosicielami są bakterie z rodzajów Streptococcus spp. i Staphylocoecus spp. Infekcje te występują zarówno u bobrów fermowych, jak i wolno żyjących. Leczenie chorych zwierząt polega na metodach chirurgicznych (oczyszczanie ran i amputacje) oraz podawaniu antybiotyków. Jako środek zapobiegawczy w Woroneżu opracowano szczepionkę dającą dobre wyniki wobec miejscowych szczepów kokcydiów (Romashov, 1992).