DSC
16 (8)

nym, poprzez pobieranie i zestawianie zamówionych pozycji w magazynie, po załadunek na pojazdy. Sporo jest także miar, które mogą być użyte w mianowniku różnych wskaźników, od wartości sprzedaży produktów, poprzez liczbę zrealizowanych zamówień, aż po wagę/ciężar wydanych produktów ^{1 2} . To, jakie ostatecznie wskaźniki kosztów będą obliczane i analizowane, zależy od potrzeb kierownictwa oraz dostępności i dokładności danych. Kierownicy logistyki powinni ustalić najdogodniejsze dla siebie i organizacji zestawy tych wskaźników, a potem konsekwentnie je stosować w jak najdłuższym czasie. Zarządzanie obsługą logistyczną i kontrolowanie kosztów obsługi staje się wtedy łatwiejsze. J Analizy kosztowe użyteczne w podejmowaniu decyzji operacyjnych powinny prowadzić do odpowiedzi na następujące pytania: Czy koszty obsługi są zgodne z założonym budżetcm/planem kosztów? Jakie czynności w cyklu są najbardziej kosztowne i dlaczego? Czy można to zmienić poprzez inwestycje lub reorganizagę/usprawnienie ich wykonywania? Jakie czynności pociągają za sobą niższe koszty i dlaczego? Jak wpływa to na optymalizację kosztów logistyki w całym cyklu zamawiania? Co można zrobić, chcąc oszczędzić koszty po* szczególnych czynności i nie powodując ich wzrostu w innych fazach? Jakie koszty należy bezwzględnie zredukować lub wyeliminować? Jakie są koszty realizacji zamówień zaległych, specjalnych, pomyłek w dostawach, zlej komunikacji i innych niesprawności w obsłudze? Jakie zamówienia są najbardziej kosztowne w obsłudze i dlaczego?

Na poziomie operacyjnym rachunek kosztów obsługi służy lepszemu wykorzystaniu aktywów przedsiębiorstwa i obniżce kosztów wykonywanych Czynności. Zakłada się, że wykonywane dotąd czynności są niezbędne (constans) i dąży się do ich wykonywania jak najmniejszym kosztem. Analiza kosztóyfl służy więc doskonaleniu wykonywanych czynności i ewentualnemu przeprojek-towywaniu zespołów czynności obsługi logistycznej, tak aby pochłaniały jak najmniejszą ilość zasobów .

Ze strategicznego punktu widzenia analizuje się koszty obsługi poszczą gólnych segmentów rynku, mając na uwadze koszty:

-    obsługi transportowo-spedycyjncj/przcmieszczania ładunków, obsługi magazynowej (składowania i manipulacji),

-    utrzymania i zarządzania zapasami,

-    niedostępności/wyczcrpania zapasów i inne koszty niesprawnej obsługi,

-    administracyjne .

Konfrontując wymienione grupy kosztów i ich składniki z wartością lub wielkością sprzedaży, można utworzyć wiele mierników. Najważniejszym pytaniem strategicznym, od którego zależy strategia/polityka obsługi (senice stratę-gy), jest to, czy koszty ponoszone w związku z oferowanym poziomem/standardami obsługi są rozsądnym wydatkiem na danym rynku¹⁴¹, a także jak osiągnąć pożądany kompromis pomiędzy kosztami i danym poziomem tej obsługi¹ .

Pomiary kosztów obsługi powinny ułatwić odpowiedzi na pytania: Jakie są obecnie koszty obsługi poszczególnych segmentów? Czy nie są za wysokie w stosunku do konkurencji i w stosunku do uzyskanej wartości sprzedaży produktów? Jakie elementy obsługi lub pakiety usług oferowane klientom lub segmentom rynku są zbyt kosztowne w stosunku do wyników sprzedaży? Czy można je obniżyć, nie tracąc klientów? O ile wzrosną/spadną koszty obsługi pod wpływem zmiany standardów obsługi na wyższe/niższe? O ile wzrośnie sprzedaż? Czy można utrzymać obecny poziom obsługi, obniżając koszty? Czy możliwa jest segmentacja klientów według oczekiwanego poziomu obsługi? Jacy klienci są najbardziej dochodowi¹⁴¹? Jakie segmenty (klienci) są tak dochodowe, że mogą być obsługiwane bez względu na koszty obsługi? Które segmenty klientów są niedochodowe i dlaczego? Jaki jest optymalny poziom zamówień zrealizowanych perfekcyjnie ze względu na koszty ich obsługi? Jak zmienir poziom poszczególnych elementów obsługi (podwyższyć, obniżyć, utrzymać), aby obsługa stała się bardziej dochodowa? Które kombinacje produkt-klient są najbardziej dochodowe w sprzedaży? Jakie rozwiązania pozwoliłyby na redukcję kosztów obsługi poszczególnych segmentów, uwzględniając potrzeby klientów, przyjęte standardy na danym rynku i dokonania najważniejszych konkurentów? Jakie są koszty „nadmiaru zdolności" w obsłudze w poszczególnych okresach, których nie można przypisać do żadnego segmentu? Jak wysokie są koszty niesprawności obsługi poszczególnych segmentów i dlaczego? Jaką mają ten-

107

1

||||^n|brJfaokęjoaowania łańcuchów dostaw. Op cii.

£»aasnalai przeprojektowanie procesu realizacji zamówienia (uproszczenie, przyspieszenie cyklu, reduk-| tawki) obejmuje; stworzenie schematu procesu od zamówienia do dostawy, analizę czynńościi

2

nictwooĄcych wartości dodanej, plan redukcji lub eliminacji czynności nietworcących warto-Bfaą, pKaJenie zespołu realizatorów i celów ich działania w zakresie poprawy procesu realizacji lad Por M. Christoplicr Logistyka marketingowa. Op. cif., a. 87.

¹⁴⁰    Można również przyjąć prostsze układy kosztów obsługi, dzieląc je na koszty: obsługi tmnsponowo--spedycyjnej, obsługi magazynowej i zarządzania zapasami, niesprawnej obsługi i administracyjne, w tym koszty obsługi informatycznej. W grapie kosztów obsługi tnnspoitowo-spedycyjnn i magazynowej możni osobno kalkulować koszty usług wartości dodanej. Dla przykładu, jeden z polskich usługodawców logistycznych kalkuluje: koszty utrzymania magazynów, itock magazynowy, koszty tnospartu, koszty spedycji, koszty własnej obsługi magazynowej, koszty administracyjne. Składniki pasze zegóhtych grap kosztowych opisano w: D. Kempny Logistyczna obsługa..., op. cit, s. 48 i dalsze

¹⁴¹    D.J. Bowerao*. DJ. Cross, M B. Cooper Op. ciL, s. 50.

^,4ł Analizy tradc-offs pomiędzy poziomem i kosztami obsługi przedstawiono w. IX Kempny: Logistyczna obsługa..., op. cit., s. 97.

Rcntowność/dochodowość klienta zależy od tego, z jaką częstotliwością i jak duże składa iin Nnama, jata zamawia asortyment (produkty standardowe, niestandardowe), jaką drogą składa zamówienia (tradycyjnie, elektronicznie), w ilu miejscach odbiera dostawy (w jednym, wielu), w jąkną znajduje się odległości od miejsca wysyłki, czy dotrzymąjo tenninów zapłaty, czy wymaga wiarom sptzedaży, czy i jakie ma dodatkowe wymogi w zakresie obsługi.