DSC73

Badania kontrastowe

BBadania kontrastowe to badania radiologiczne po-I legające na obrazowaniu różnorodnych struktur,

_Ido których został podany środek cieniujący.

Podstawowe rodzaje badań kontrastowych to:

a. badania przewodu pokarmowego (skopia przełyku, żołądka i dwunastnicy, pasaż jelitowy, en-terokliza, wlew doodbytniczy) - z użyciem zawiesiny wodnej siarczanu baru podawanej doustnie lub doodbytniczo;

b. badania układu krwionośnego (angiografia - badanie kontrastowe naczyń krwionośnych, arte-riografia - badanie kontrastowe tętnic oraz fle-bografia - badanie kontrastowe żył) (ryc. 5.1);

c. badania układu moczowego (urografia, pielo-grafia, cystografia, ureterografia, uretrografia);

d. badania dróg żółciowych (endoskopowa cho-langiopankreatografia wsteczna - ECPW), cholangiografią przezskórna, śródoperacyjna i pooperacyjna przez dren Kehra);

e. badania drożności jajowodów (histerosalpingo-grafia - HSG);

f. sialografia - badanie kontrastowe gruczołów ślinowych;

g. artrografia - badanie kontrastowe jam stawowych;

h. fistulografia - badanie kontrastowe kanału przetoki.

Z punktu widzenia diagnostyki stomatologicznej najistotniejsze są: sialografia, angiografia, artrografia stawów skroniowo-żuchwowych, a także fistulografia. Środki cieniujące są stosowane również w badaniach tomografii komputerowej.

Środki cieniujące dzieli się na kontrastujące pozytywnie i negatywnie. Środek cieniujący dodatnio zwiększa współczynnik osłabienia promieniowania

jonizującego, a tym samym zakontrastowane narządy są widoczne jako zacienienia. Do środków cieniujących tego typu zalicza się preparaty siarczanu baru oraz preparaty oparte na bazie związków zawierających atomy jodu w cząsteczce. Natomiast środki cieniujące negatywnie to takie, których podanie zmniejsza osłabienie wiązki promieniowania rentgenowskiego i uwidaczniają się jako obszary o charakterze przejaśnienia. Taki efekt uzyskuje się po podaniu powietrza lub preparatów uwalniających gaz.

Środki kontrastujące stosowane w angiografii, sia-lografii, artrografii, fistulografii i tomografii komputerowej są związkami opartymi na bazie jodu. Obecnie używa się preparatów o niskiej osmolalności, zawierających od 3 do 6 atomów jodu w cząsteczce. Środki kontrastujące nowych generacji mają niską lepkość i wysoką hydrofilność, a tym samym są relatywnie dobrze tolerowane przez organizm ludzki. Niemniej jednak po dożylnym podaniu tych środków mogą

I Ryc. 5.1. Pracownia angiograficzna (zdjęcie zamieszczono dzięki uprzejmości dr. hab. Radosława Pietury, Kierownika Samodzielnej Pracowni Diagnostyki Obrazowej SPSK nr 1 w Lublinie).