DSC
17 (3)

Mtoap-sław fcobncki—Wprowadacni" do mataóałagu hadaft iwlimwgwwgwli

t

Konstruowanie testów osiągnięć szkolnych nic jest nn powito rzeczą łatwą Chodzi bowiem oto. aby każde wchodzące w ich skład zadanie testowe było jednakowo rozumiano proca wszystkich badanych uczniów, pozbawiono elementu NgMbwiMki. niezbyt trudne ani niezbyt łatwe¹¹ i nie za długie Ważne jest tez, aby uwzględniało ono traki objęte programem nauczania i dotyczyło nie tylko zapamiętanych proca uczniów wiadomości, lecz takie ich rozumienia, oraz umiejętności stosowania posiadanej wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych (por B Niemiecko, 19?5b, s. 20-22: takie: L R Aiken, 1994. s. 162 i n )

4. Metoda soryomet lycsna

Godną plecenia metodą badatł pedagogicznyeh oprócz obserwacji, eksperymentów i testów osiągnięć szkolnych jest bezsprzecznie również metoda socjo-metryczna (por M. Pilkiewicz. I973a, 19736) Metoda ta polega w najogólniejszym rozumieniu tego słowu na podawaniu przez osoby badane nazwisk członków grupy, do której one przynależą, zgodnie z określonymi kryteriami wyboru Kryteria te przybicrąjącc fbrmę~pytań dotyczą w szczególności żywionych przez osoby badane uczuć sympatii, przyjaźni, uznania lub antypatii, wrogości i uprzedzenia wobec członków swojej grupy. ńp. klasy szkolnej lub grapy wychowawczej.

Poznawcza wartość metody socjometrycznej

Posługiwanie się metodą socjomctryczną pomaga zwłaszcza w ustaleniu panujących wdanej grapie stosunków społecznych (międzyludzkich), rozumianych jako „unormowane określonymi rolami i wzorami społecznymi wzajemne postawy osobników wytworzono w wyniku świadomego, bezpośredniego, trwalszego oddziaływania na siebie” (Z. Zaborowski. 1964, s. 13). Dzięki temu pozwala ona zorientować się w postawach czy nastawieniach jednych członków grapy wobec drugich, a w szczególności wobec tych, któiych darzy się największym zaufaniem

i szacunkiem tub leź zdecydowanie odmawia się okazywania im tego przywiązania cay zwykłych odruchów koleżeństwa

Nade wszystko zaś metoda socjomctryczna pozwala tu zidentyfikowanie osób cieszących się wyjątkową popularnością w grupie, czyli pełni^ych w mej fankcję Uw. przywódców nieformalnych, i to zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym Umo2liwia takie rozpoznanie osób wyraźnie niclubianych. wyizolowanych i odrzucanych przez grupę Tym samym ułatwia poznanie wzajemnych powiązań i zależności ogółu członków danej grupy To z kolei ułatwia wyodręb-menie różnych funkcjonujących w niej podgrup, które odgrywają niemałą rolę w jej nieformalnym nurcie, tj. wymykającym się spod kontroli z zewnątrz. Podgrupy takie przybierają niejednokrotnie charakter przysłowiowych „paczek" łub „klik” Znajomość ich może umożliwić sprawniejsze kierowanie wychowawca grupą, co mc jest bez znaczenia zwłaszcza w-działalności zawodowej nauczycieli i wychowawców

Ponadto poznawczą wartość metody socjomctryczncj podnosi fakt, Iż jest łatwa w użyciu i wymaga niewiele czasu na przeprowadzenie. Zastosowanie jej — niezależnie od rodzaju techniki, jaką się posługujemy — trwa w zasadzie nic dłużej niż 15 rumu

Oczywiście, metoda socjomcttycznn — jak każda inna metoda badań pedagogicznych - mc jest uniwersalnym sposobem poznawania stosunków międzyludzkich w grupie i jej struktury, ma również swoje ograniczenia. Tok np. z jej pomocą trudno by łoby dowiedzieć się o motywach, jakimi członkowie grupy kierują się przy dokonywaniu wy borów socjometrycznych. Niezależnie jednak od takich łub innych ograniczeń, omawiana tu metoda jest ważnym źródłem informacji o nieformalnym nurcie życia grupowego.

Sygnalizowane wyżej zalety metody socjomctryczncj przysługują jej bez względu na rodzaj techniki, z pomocą której bywa stosowana Na ogół wyróżnia się trzy rodzaje technik socjometrycznych. Są nimi: technika socjomctryczna J L Moreno, technika „Zgadnij kto?" oraz plebiscyt życzliwości i niechęci.

Technika socjomctryczna J.L. Moreno

Pierwszy rodzaj spośród wymienionych wyżej technik socjometrycznych jest zasługą J.L. Moreno, uważanego za twórcę metody socjomctryczncj, a zwłaszcza jej techniki w wersji klasycznej. Technika tajrznwiriiijr starannie przemyślane i sformułowane pytania, dotyczące np najlepszych przyjaciół, osób najbardziej łubianych, ccmonyćKlub najmniej uważanych za przyjaciół, osoby łubiane czy szanowane Zestaw stawianych im pytań nazywany bywa testem socjomcUycznym,

1

Niezbyt trudny i niezbyt łatwy slopicrt trudności rozwiązywania — zwłaszcza zadań wielokrotnego wyboru — wymaga rozważnego doboru tzw. dysiraklorów, czyli błędnych odpowiedni (wyborów). Mają być one jednoznacznym zaprzeczeniem odpowiedzi poprawnej, ale treściowo w stosunku do niej „równoległe", (j. nie odbiegające zbyt daleko od prawdziwego nawiązania (110 Mancitosh, JŁB. Morrison, 1963, s. 46).