DSC
47 (15)

2. Tycjan Alegoria miłości, synopia odkryta przy zmianie płótna

w zbroi mężczyzny. Głęboko w tyle za kobietą w ml.towym wieńcu, częściowo tylko widoczna na tle skrawka zachmurzonego nieba, znajduje się głowa postaci u^esząeej-J&ysokD kosz z kwiatami. Wyrok- tej pcis-taci. wzniesiony jest wysoko ku niebu lub _ może ku-Jxzyraanym~-nad^ława~.kwiatom. Twarz^jej widzimy w silnym skrócie. Wszystkie trzy postacie z prawej poprzez swoje gesty i postawy wyrażają zależność i podporządkowanie parze z lewej, w sensie zaś kompozycyjnym stanowią jej wzbogacenie i dopełnienie. Już sama kompozycja podkreśla ważność niektó-

rych fragmentów obrazu i podporządkowuje jedne elementy dl gim oraz ukazuje ich wzajemne zależności. Tworzy się w ten spo-⁷ sób kanwa interpretacyjna, której należy się trzymać przypisując obrazowi pewne konkretne treści.

W trakcie- zabiegów konserwatorskich i zmiany płótna obraz gruntownie przebadano. Odkryto wówczas rysunek przygotowawczy, niejako synopię obrazu (il. 2). I tak, jak to już wielokrotnie stwierdzano u Tycjana, rysunek przygotowawczy różni się od ostatecznej kompozycji. Przede wszystkim brak jest kuli w dłoniach kobiety, a pereł w jej włosach, mężczyzna nie obejmuje lewą ręką piersi kobiety, natomiast niewidoczną prawą trzyma kopię wystającą ponad jego prawym barkiem; brak też postaci z koszem kwiatów, a postać o ekstatycznym wyrazie twarzy jest przedstawiona w zupełnie innej pozie, bardziej w głębi, jakby wychylająca się zza pleców rycerza. Na synopii dominuje wyraźnie postać mężczyzny. Jak widać, pierwsza idea uiegła w trakcie malowania dość istotnym zmianom.

Opisanym powyżej obrazem zajmowali się wszyscy poważniejsi tycjanolodzy, starając się określić jego temat i odczytać treść. Najdawniejszym i jednocześnie najbardziej rozpowszechnionym mniemaniem było, iż obraz przedstawia Alfonsa d’Ava-los. Markiz del Vasto, Alfons dA-yalos fl5Q2_- 1546) był iednym z najlepszych dowódców wojskowych Karola V i cieszył się jego wielkim zaufaniem. Toteż jemu powierzył cesarz dowództwo nad swoimi wojskami wyruszającymi na Wiedeń, zagrożony w 1332 r przez wojska tureckie^{1 2}. Ofeeaa c.ta.wr>uHr miał iak-nhy pąjn.atkę pażegna-ma markiza Al-f-o-n-sa dAyatósi s^żoną, „Marią z Aragon::, przed wyprawą na Turków. Tradycja tego określenia, jak ustalił Friedlander ³ w swoim ostatnim, napisanym przed śmiercią artykule, sięga co najmniej XVII w., gdy obraz znajdował się w kolekcji króla Anglii Karola I. Jako przedstawiający Alfonsa d'Ava-

1

   E. Zollner Osterreich. Sein Wer den in der Geschichtc. Wier: 1961. s. 183.

2

   W. FriedlSnder The Domestication of Cupid. W: Szudies in Rcnats-sar.ce and Baroque Art Presented to Anthony Blunt on his b'0-th 3irthday. London—New York 1967, s. 51 n.