DSC47 (2)

Krótki żywot „nowego porządku światowego" 77

Rozpad Związku Sowieckiego oraz odejście Gorbaczowa zasadniczo zmieniły treść i znaczenie relacji Waszyngton-Moskwa. Ostatni rok kadencji Geo-rge’a Busha oraz pierwszy rok urzędowania jego następcy nie sprzyjały próbom nowego zdefiniowania tych stosunków. W tej sytuacji jedynym poważnym zagadnieniem w 1992 roku były negocjacje nad START II oraz sprawa przekazania Rosji potencjału nuklearnego po ZSRR, który pozostał na terenie Ukrainy, Białorusi i Kazachstanu. Przez krótki czas takie kraje jak Ukraina czy Kazachstan były posiadaczami potencjału rakietowo-jądrowego porównywalnego z tym, który pozostawał do dyspozycji Francji czy Wielkiej Brytanii. Budziło to niepokój nie tylko Stanów Zjednoczonych, ale całego Zachodu. Wprawdzie zgodnie z postanowieniami przyjętymi w chwili rozpadu ZSRR i tworzenia WNP cały ten potencjał miał trafić do Rosji, będącej sukcesorem Związku Sowieckiego, lecz Kazachstan, a zwłaszcza Ukraina uznały, że powinny potraktować go jako atut w negocjacjach. Almaty i Kijów były poirytowane podejściem Waszyngtonu, które polegało na rozmowach i uzgodnieniach (a także pomocy finansowej) w tej sprawie wyłącznie z Moskwą. W zamian za rychłe i bezproblemowe przekazanie pozostałych na ich terytorium części potencjału nuklearnego byłego ZSRR oczekiwały rekompensaty materialnej oraz gwarancji bezpieczeństwa ze strony Moskwy i pozostałych mocarstw nuklearnych. Kosztowny był sam demontaż rakiet strategicznych i innych urządzeń. Instrumentem nacisku na Waszyngton i Moskwę stała się sprawa ratyfikacji przez te kraje układu START I, który obejmował rakiety stacjonujące również na ich terenie. Dotyczyło to także negocjowanego właśnie traktatu START II. Amerykanie zrozumieli swój błąd. Prezydent Bush, jego następca Bill Clinton oraz inni wysocy przedstawiciele USA odbyli serię podróży i konsultacji z Ukrainą i Kazachstanem, przyznali im gwarancje bezpieczeństwa oraz różnego rodzaju pomoc materialną. Podstawowe znaczenie w tym zakresie miało podpisanie 14 stycznia 1994 roku w Moskwie porozumienia trzbch prezydentów Clintona, Jelcyna i Krawczuka - o przekazaniu przez Ukrainę broni nuklearnej Rosji, w zamiąji_zaj3omoc gospodarcza i amery-kańsko-rosyjskie gwarancja bezpieczeństwa^Już rok wcześniej, 3 stycznia 1993 roku, w Moskwie nastąpiło podpisanie przez Busha (na dwa tygodnie przed jego ustąpieniem z urzędu) i Jelcyna układu START II. Na mocy dokumentu miało dojść do radykalnego obniżenia przez oba mocarstwa ich potencjałów jądrowych -w ciągu 10 lat o ok. 2/3.

KRÓTKI ŻYWOT „NOWEGO PORZĄDKU ŚWIATOWEGO”

Podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych 1 października 1990 roku prezydent George Bush oświadczył, że Ameryka ma „wizję nowego partnerstwa narodów, przekraczającego zimno wojenne podziały. Partnerstwa opartego na fundamencie konsultacji, współpracy, zbiorowego działania, przede wszystkim w ramach organizacji międzynarodowych i regionalnych; part-