DSC22 (8)

spore odległości ogromnych zasobów skomplikowanych danych oraz zautomatyzowania zdalnej kontroli i koordynacji systemów zdecentralizowanej produkcji, transportu i dystrybucji. Bez efektywnej, wydajnej komunikacji, globalne przedsiębiorstwapa prostu utraciłyby swoją sprawność, umiejętność reagowania na zmiany i elastyczność niezbędne do przeprowadzania operacji przynoszących zysk na tak wielką skalę. Jak będziemy to dyskutować w dalszej części książki, technologie sieci umożliwiąją przedsięwzięcia angażujące do współpracy wiele firm oraz charakterystyczny dla globalnego środowiska produkcyjnego elastyczny proces wytwarzania, oparty na zasadzie , just-in-time*. Jak opisuje to Deibert, „połączenia elektroniczne łączą firm; z wszystkich etapów procesu produkcji, zarówno w danym kraju, jak i międzynarodowej, w system szybkich odpowiedzi i wzajemnego dostosowania, który często zaczyna działać w momencie skanowania kodu paskowego w rejestracji detaliczną, kiedy produkt jest sprzedany” (Deibert 1997:143).

Technologie te są równie niezbędne w operacjach globalnego systemu finansów i krążenia kapitału. Rzeczywiście opisana tu-tąj relacja jest być może rodzajem wząjemności, gdzie technologie informacyjne i komunikacyjne oraz globalizacja finansów i kapitału wząjemnie się napędząją. Opis tej wzajemności przedstawiony przez Deiberta jest sugestywny:

„presja w kierowaniu globalizacją finansów spowodowała zapotrzebowanie na nowe formy rozwoju w ramach technologii komunikacyjnych oraz przyspieszyła je, podczas gdy te drugie z kolei napędząją procesy globalizacyjne tych pierwszych. Bez hipermediów światowa struktura finansów nie mogłaby istnieć na tak niebywałą skalę, jak to ma miejsce dzisiąj [...] podobne jak zaciskąjący się węzeł, każda zaawansowana aplikacja hipermediów w sektorze finansowym pogłębia globalną integrację rynków kapitałowych w planetarnej sieci złożonych przepływów spekulacji finansowych” (Deibert 1997:148,152).

Chodzi również o to, że technologie komunikacji cyfrową mają zasadnicze znaczenie dla wytwarzania i krążenia markową rozrywki i towarów informacyjnych, co coraz bardziej napędza konsumpcję w globalnej gospodarce, a także podtrzymuje kulturę konsumpcyjną, która funkcjonuje poza istniejącymi różnicami narodowymi. Technologie sieci stanowią system dostarczania dla „zuniwersalizowanego targetu, preferowanego przez globalny kapitał, elektroniczne środki produkcji oraz jednorodną kulturę masową” (Hannigan 2002: 21). Możliwe, że wyolbrzymia się poziom kulturowej homogenizacji, która domimje w kontekście globalizacji, dlatego ważne jest, aby dostrzec, do jakiego stopnia siły globalnej kultury konsumpcyjnej zostąją przymuszone i zdolne są do dostosowania się do lokalnych właściwości smaku i rynku (Deibert 1997: 144-5). Do tej pory zastrzeżenie to szkodziło tutąj głównej kwestii: sieci cyfrowe oraz ich pomocnicze technologie odgrywąją niezastąpioną rolę jako medium, infrastruktura czy też układ krążenia procesów ekonomicznych - w tym przypadku konsumpcji towarów kulturowych, zorganizowanej i dokonywanej na skalę globalną.

Globalizacja gospodarki kapitalistycznej według modelu liberalizmu rynkowego ustanawia również warunki, w ramach których są rozwijane i rozmieszczenie technologie sieci telekomunikacyjnych. Cechy globednej ekonomii - ograniczona autonomia polityczna i ekonomiczna suwerennych państw narodowych; ograniczenia neirzuceuie przez handel międzynarodowy i umowy w sprawach inwestycji oraz międzynarodowe instytucje, które wprowadzają je w życie; niezwykła koncentracja władzy ekonomicznej w rękach coreiz mniejszej liczby zintegrowanych horyzontalnie i wertykalnie korporacji ponadnarodowych - stanowią polityczno-ekonomiczne warunki, w ramach których projekt i sposób użytkowania technologii sieci oraz ich zastosowania będą się dedej rozwijać. Jak to omówiono powyżej, technologie sieci stały się głównym czynnikiem umożliwiającym globalizację gospodarki kapitalistycznej; podlegają one również pewnym ograniczeniom i są usytuowane w ramach tych ograniczeń i kierunków rozwoju narzuconych przez ów model.

Dzieje się to na wiele sposobów, z których większość umożliwiła integracja sektorów telekomunikacji i mediów w system globalnego neoliberalizmu, który zapamował od lat osiemdziesiątych. Można go opisaró za pomocą czterech głównych orientacji: prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych; liberalizacja

89