DSC29 (12)

biorstwo sieci jest takim, w którym hierarchie tradycyjnie zorganizowanych firm są spłaszczane do poziomu horyzontalnych sieci niezależnych, samo-zarządząjących sobą „zespołów”. Scentralizowane, biurokratyczne, hierarchiczne struktury władzy, ze swoimi procesami formalnymi i wieloma warstwami zarządzania średniego szczebla, nie są po prostu wystarcząjąco sprawne i elastyczne, aby przystosować się szybko do zmieniąjących się cyklów popytu, innowacji rynkowych i technologicznych. Horyzontalne, względnie zdecentralizowane sieci są o wiele łatwiejsze do przekształcania niż ustanowione hierarchie. Praktyki produkcyjne zorganizowane w modelu sieciowym są bardziej elastyczne niż te zorganizowane hierarchicznie. Również w gospodarce nasyconej wiedzą i innowacją nie jest łatwo przewidzieć, gdzie jedna część organizacji będzie musiała być zdolna do funkcjonalnej współpracy z inną częścią, efektywnie i w określonym czasie, tak aby sprostać celom określonego projektu lub strategii. Oddzielenie od siebie różnych funkąji w ramach organizacji w hermetycznych zbiornikach, podłączonych jeden do drugiego jedynie za pomocą wertykalnie zorganizowanych poziomów biurokracji jest nieefektywne i powolne - nie jest też wystarcząjąco sprawne, by sprostać dynamicznym zadaniom do wykonania w zmieniąjących się warunkach. Zdecentralizowane połączenie wewnątrz firm pomiędzy zorientowanymi na realizację projektów zespołami, wnoszącymi swój wkład do „całościową jakości”, jest regułą przedsiębiorstwa sieci.

Drugim zasadniczym elementem modelu przedsiębiorstwa sieci są wielonarodowe, podzielone na części produkcji i dystrybucji łańcuchy, zarówno w ramach firm, jak i „wynąjmowaąych” partnerów (outsorcing). Jeden z rezultatów globalizacji ekonomicznej polega na tym, że gospodarki narodowe same odkrywają teraz, że zostały zaangażowane w „zawody lokalizacyjne”, w których konkurują na rzecz korzystnych inwestycji, tworząc środowisko atrakcyjne dla firm (np. niskie stawki płac, ulgi podatkowe, pożyczki i subsydia, wytrenowaną i zdyscyplinowaną siłę roboczą, dyskretny i nieprzyciągający uwagi klimat wykonywania zobowiązań itd.) (Deibert 1997:156). W tym środowisku firmy otrzymują zachętę do przenoszenia różnych fragmentów prowadzonych przez siebie działań do miejsc, które gwarantąją najlepsze warunki dla osiągnięcia zysku. Stąd też wiele wielkich przedsiębiorstw organizuje obecnie swoje procesy produkcji w formie rozlokowanych w wielu miejscach ponadnarodowych sień, z wieloma elementami produktu końcowego tworzonymi i montowanymi w różnorodnych lokacjach. W niektórych przypadkach te rozproszone terytorialnie sieci funkcjonują pod znakiem jednej firmy, w wielu przypadkach są one po prostu siecią względnie niezależnych producentów, wytwórców lub dostarczycieli usług, ograniczonych do dostarczania określonego składnika lub usługi, która jest ostatecznie przypisana pojedynczej marce. Tym, co jest charakterystyczne dla tych układów sieciowych, jest ich zdolność do przystosowywania się: połączone łańcuchy produkcji mogą być ponownie konfigurowane w odpowiedzi na pojawiąjące się innowacje lub zmieniający się popyt z dużo większą łatwością niż operacje na wielką skalę, dokonywane pod jednym dachem w jednym miejscu. Węzły mogą zostać także opuszczone i/lub przemieszczone w inne miejsce bez zagrożenia dla integralności całości przedsiębiorstwa, kiedy gdzie indziej warunki stąją się bardziej atrakcyjne.

Trzecią cechą modelu przedsiębiorstwa sieci jest rozprzestrzenianie się sieci małych i średnich firm, połączonych w większe sieci. Jest to tak zwany „Model Benettona”, nazwany tak od włoskiej firmy produkującej ubrania, która do poziomu marki o globalnym znaczeniu wyrosła w oparciu o sieć małych producentów (czasem nawet opartych na produkcji domowej), połączonych z markową siecią globalnego rynku odzieżowego. Model sieciowy znajduje zastosowania nie tylko w przypadku wielkich, ponadnarodowych firm, lecz także w przypadku małych i średnich firm, które specjalizują się w pewnych niszowych obszarach, a swoje zyski osiągąją dzięki połączeniu z większymi sieciami, które podpisują kontrakty na ich produkty lub usługi, albo jako pojedyncze małe węzły lub jako część małych układów węzłów z innymi małymi firmami. Razem, te drobne działania są w stanie zaangażować się w rodzaje wyspecjalizowanych, elastycznych praktyk produkcyjnych, niezbędnych w gospodarce, której kształt określa dostosowywanie się do potrzeb i nieustanna innowacyjność. Ich istnienie odciąża wielkie firmy, obarczone utrzymywaniem ogromnych zapasów tak, aby

103