I tak bęctalctry kwita*. Na co rabbi odparł: ,?v głupcze dla-
c**° pozwoliłeś mu odejść tak łatwo? Wcwnj' mogłeś zmusić go, zęby zesłał Mesjasza*". '
Opowieść ta ujawnia - jeszcze bardziej dnstvcznie niż opowieść o sporze Abrahama z Bogiem — ideę, że Bóg musi spełniać swe obietnice, tak jak człowiek musi sjełniać swojo. Jeśli Bogu nie udało s:ę położyć kresu cierpieniu słowicka, tak jak łO obiecał, to człowiek ma prawo postawić mnznrzutv, w istocie zmusić go, by spełnił swą obietnicę. Podczas *dy obie tu przytoczone opowieści znajdują się wewnątrz mi ad u odniesieni religii monoteistycznej, to tkwiąca za nimi iułrka postawa ró -ni się głęboko od tej postawy, jaka tkwi za gotowością Abrai -ma do poświęcenia Izaaka czy gloryfikowani przez Kalwina
dyktatorskiej naleci Boga. ---t-----
\ Pakt. L~C Wezęsąc cłr.-.- - ści^ .•sy.w vnn - ' ..:n
przeniknięci doświadczeniem s!ły człowieka, ygo podoi) r do Boga i idei], żc Bóg potrzebuje człowiek). tak samo jak człowiek potrzebuje Boga; sadzili, iż zdanie, człowiek zv»tal^ stworzony na obraz Boga, wyraża fundamentalną tożsamość Boga i człowieka. PodślawNjp doświ tdczcn a ^ 1 mt
|ęk i uległość, lecz miłość i stanowcze uznane własnych Zviel-
nv, a nie autorytatywny, widać wyraźnie z dueh.. i tekstu wszy-stkich nauk Jezusa. Zasada Jezusa* że „Kniestwo Boże jest w was", jest prostym i jasnym wyrazem mysónia nieautoryta-tywnego. Ale już w kilka stuleci później, kieiy chrześcijaństwo przestało być religią ubogich i pokornych cłibpów, rzemieślników i niewolników (atu haare?) i stało się rdigią tych, którzy \ władali cesarstwem rzymskim, dominującyn w chrześcijan-YStwie stal się nurt autorytatywny.| Mimo U* konflikt mięci .w zasadami autorvtatvwnvmi a human:stvcznvn: nigdy w chrztś- t cijaństwie nie wygasł. By] to konflikt miedzy \m,ustvmm a Pe-_ iagius/em, miedzy Kosek !cm katolickim a weforna heretyckimi*’ grupami oraz między różnymi sektami *v obrębie protestantyzmu. Humanistyczny, demokratyczny element nigdy nie został stłumiony w dziejach chrześcijaństwa aj judaizmu : znalazł jeden zc swych najpotężniejszych .wyrazów w myśleńm mistycznym w obrębię obu tych religii. plisfccy byli do g\ę\
153