DSC44 (7)

w obrębie terytorium tego państwa, wbrew jego woli. Kiedy wewnętrzny rywal odniesie sukces w sprzeciwianiu się całkowitej władzy państwa nad danym terytorium, wtedy suwerenność państwowa kończy się wojną domową lub rewolucją. Kiedy zewnętrzny rywal odniesie sukces w tego rodzaju sprzeciwie, wtedy suwerenność państwowa zostąje zniesiona przez wojnę lub podbój. Kiedy państwo odnosi sukces w utrzymywaniu całkowitej władzy w obrębie swojego terytorium, wbrew wewnętrznym i zewnętrznym przeciwnikom, wtedy cieszy się autonomią oraz samostanowieniem, które narastąjąc przeradza się w suwerenność. Jak wskazywali David Held i Anthony McGrew, osobliwość nowoczesnego państwa polega na jego ucieleśnionej „charakterystycznej symetrii i podobieństwie pomiędzy suwerennością, terytorium a uprawomocnieniem” (Held i McGrew 2002:10).

W ramach państwa narodowego suwerenność może zostać zorganizowana na wiele sposobów i przekazywana za pośrednictwem różnych instytucji. Początkowo suwerenność państwa narodowego była uobecniana w monarchach absolutnych. Monarchowie przetrwali do dziś, ale ich stosunek do suwerenną władzy politycznej jest, poza kilkoma wyjątkami, w dużym stopniu formalny. Od czasu XVII- i XVTII-wiecznych liberalnych rewolucji w Europie i Ameryce, władza monarchów narodowych stopniowo słabła, natomiast suwerenność została przywrócona w formie odpersonalizowanych instytucji, które bardziej kojarzymy z nowoczesnym państwem narodowym. Obecnie, dąjącymi się wskazać nośnikami suwerenności państwowej są spisane konstytucje i statuty, wykonawcze, sądownicze i ustawodawcze organy rządowe, policja i wojsko oraz zbiurokratyzowane organy państwowe. W społeczeństwach liberalno-demokratycznych uprawnienie suwerennej władzy jako ucieleśnioną w tych instytucjach jest ufundowane na swoim upoważnieniu dzięki przyzwoleniu obywateli, nad którymi sprawije ono władzę. Dokładny charakter tych instytucji oraz stosunki pomiędzy nimi różnią się w zależności od państwa narodowego i innych typów państw - tych, które określane są bardziej jako „federalne” niż „unitarne” - nawet rozdzieleniem suwerenności na poszczególne jednostki w obrębie granic swoich narodowych terytoriów. Niemniej jednak, organizacja odpersonalizowanej suwerenności w instytucjach znąjdujących się w narodowych granicach jest właściwie normą. Jest to takie połączenie, które charakteryzuje większość organizacji władzy politycznej we współczesnym świecie.

Dlaczego suwerenność okrzepła w specyficznie narodowych jednostkach w okresie nowożytnym? Pełna odpowiedź na to pytanie jest złożona i wykracza poza kryteria naszych rozważań. Jednakże jedna część tej odpowiedzi byłaby taka, że w okresie, w którym suwerenna władza była ponownie organizowana, działalność ekonomiczna w krajach europejskich - rynki i handel -również rozwijała się na poziomie narodowym (większym niż lokalny i regionalny). Państwa narodowe rozwinęły się, przynajmniej częściowo, jako logiczna skala organizacji w celu sprawowania suwerennej władzy, regulującej działalność gospodarczą -określanie kontraktów, ustanowienie wspólnych walut, ochrona rynków itd. Byłoby zbytnim uproszczeniem przypuszczać, że rozwój gospodarek narodowych „wytworzył” państwa narodowe, lecz faktem jest, że organizacja suwerennej władzy politycznej w jednostkach narodowych odbywała się według wyraźnie nowoczesnych zasad życia społecznego i gospodarczego, także na poziomach narodowych. Narodowa organizacja władzy politycznej w instytucjach państwa narodowego odzwierciedla i wzmacnia tym samym narodową organizację życia społecznego i gospodarczego. Polityka jest tu rozumiana jako obejmująca zakres działań, w których biorą udział (konkurując łub współpracując ze sobą) różni aktorzy, ustalająca lub wywierąjąca wpływ na zastosowanie suwerennej władzy państwowej, zdolnej do wydawania opinii i podejmowania działań. W tym zakresie działań politycznych państwa oddziałują na siebie nawzajem na arenie międzynarodowej. Tego rodzaju „państwowocentryczne” rozumienie polityki było dość skutecznie krytykowane jako zbyt wąskie, ponieważ nie prowadzi do uznania, że polityka - społeczne praktyki oceny i działania oraz stosowanie władzy -jest obecna w miejscach, które są w niewielki bezpośredni sposób powiązane ze zinstytucjonalizowaną suwerenną władzą państwa narodowego. W tym szerszym sensie polityka jest obecna w stosunkach międzyludzkich. Dominujące znaczenia związane z określeniem „polityka” w okresie nowoczesnym wyraźnie jednak utożsamiąją