DSC
57 (7)

\vev'r.oir/ncj o :•> \ ismii 2::a ludzki-go. dlałcn mc viy _{Z] r},zu-mieć intensywność tej potrzeby. W istocie nkrna wli^łowieku innego, potężniejszego źródła ęp i. CzłoiOfc nic n ności wyboru między posiadaniem a nie pCHodmib m i< ale może wybierać między różnymi rodzajaiw ideałów, między oddaniem się kultowi siły i zniszczenia a udaniem się rozumowi i miłości. Wszyscy I u cizię są ^idealistami i dążą do czegoś więcej poza osiągnięciem zadowolenia Tizycnego. Różnią się tylko co do rodzajów ideałów, w któro wiozą, Najlepsze, ale również najbardziej szatańskie przejawy urajfei człowieka są wyrazem jego «ideałizmu», jego ducha, nic aś ciała. Dlatego relatywistyczny pogląd, który głosi, że posiadaie jakichś uczuć idealnych czy religijnych jest wartościowe saao w sobie, jest niebezpieczny i błędny. Wszystkie ideały, wącznie z tymi, jakie pojawiają* się w ideologiach świeckich, wsimy pojmować

to wWaz Tj "samej potrzebyHUdzklcj 1 musSgy „U USĘĆZ — względu na ich prawdę, w stopniu, w jakimppcowadzą one do rozwinięcia władz ludzkich i w jakim są one prawdziwą odpowiedzią na ludzką potrzebę równowagi i harmonii w święcie człowieka*’^}6.

To, co powiedziałem o idealizmie człowieka,adnosi się w równym stopniu do jego potrzeby religijnej. Nh .ma człowieka bez potrzeby religijnej, potrzeby posiadania aHflda orientacji T"pfźedmiotu czci; ale to stwierdzenie nic ń\mi nam nic o specyficznym kontekście, w jakim przejawia sk;ta potrzeba religijna. Człowiek może czcić zwierzęta, drzem, bożki zc złota lub kamienia, niewidzialnego boga, świętobliwego człowieka czy diabolicznych przywódców. Może on czcić swych przodków, swój naród, swą .klasę czy partię, pieniądze lub sukces. Jego religia może prowadzić .do rozwoju tenden® niszczycielskich albo miłości, dominacji albo uczuć braterskife, może ona rozwijać siłę jego rozumu lub ją paraliżować. Głowiek może zdawać sobie sprawę, że jogo system ma charakter religijny, ió. n\ od systemów świeckich, albo też może sądzić,że nie ma leligu, i interpretować swe oddanie dla pewnych aiekomo świec kitu celów, takich jak siła, pieniądze czy sukces jako tylko s\.ą troskę dla spraw praktycznych i przynoszących korzyść^ Nie chodzi o to, ozy człowiek ma religię, czy nie^nk- o to, jaki nm

137