DSC82

Tcorin popytu (i konsumenta) 91

Dla każdego poziomu dochodu istnieje inny punkt równowagi, w którym odpowiednia krzywa obojętności będzie styczna do linii budżetu. Zmiana dochodu konsumenta, eeteris parlbus⁵, powoduje równoległe przesunięcie linii

budżetu. W tym przypadku przesunięcie z. [ —|do(—1 spowodowane

(P, Pi J y>i P. J

jest wzrostem dochodu konsumenta. Zmianie ulega też punkt równowagi konsumenta z A na punkt C. W związku ze wzrostem dochodów z Y do Y| konsument będzie nabywać więcej dobra X i Y. Punkt C jest nowym punktem optimum korzystniejszym dla konsumenta (wyższa użyteczność całkowita kupowanych dóbr niż w kombinacji A).

Zmiana punktu optimum konsumenta (z A do C) może być też interpretowana jako efekt dochodowy wywołany spadkiem cen obu dóbr. Jeżeli relacja cen nie ulegnie zmianie, to struktura koszyka dóbr pozostanie bez zmian.

Spadek dochodu konsumenta spowoduje natomiast równoległe przesunięcie linii budżetu w dół i punktu równowagi konsumenta. Osiągać on wówczas będzie niższą satysfakcję niż przed zmianą.

5.6.ŚCIEŻKI EKSPANSJI KONSUMENTA

5.6.1. ŚCIEŻKA EKSPANSJI DOCHODOWEJ

Ścieżka ekspansji dochodowej powstaje przez połączenie punktów optimum konsumenta przy różnych poziomach dochodów. Przebieg tej ścieżki zależy przede wszystkim od charakteru dobra. W zależności od reakcji konsumenta⁶ można wyodrębnić dobra normalne i podrzędne. Jeżeli dochód konsumenta wzrasta, a ceny rynkowe pozostają bez zmian, to w odniesieniu do dobra normalnego konsument będzie zwiększał na nie wydatki. Dobro ma charakter podrzędny (jest dobrem niższego rzędu) wtedy, gdy wraz ze wzrostem dochodów konsument zmniejsza zapotrzebowanie na dane dobro. Traci ono wówczas znaczenie dla konsumenta.

W zależności od charakteru produktów względem siebie ścieżki mogą przybierać różny kształt.

Gdy oba nabywane przez konsumenta dobra mają charakter dóbr normalnych (por. rys. 5.12), to ścieżka ekspansji dochodowej jest skierowana w prawo. Wraz ze wzrostem dochodu następuje wzrost konsumpcji obu dóbr, przy czym nie musi być proporcjonalny. Na rysunku silniej wzrasta ilość nabywanego dobra X niż Y Stąd wnioskujemy, żc konsumentowi bardziej przydatne jest to dobro.

¹ Lec przy pozostałych czynnikach niezmiennych.

Reakcja konsumenta wyrażana jest przez zakupy określonych dóbr i usług.