DSC19

128 ELŻBIETA ORBCHWA-MALISZEWSKA

Banki tc muszą jednak uwzględniać ograniczenia wynikające / przepij prawa oraz wymogli zachowania płynności, czyli zdolności do dokonywaj wypłat na rzecz depozytariuszy we wskazanych przez nich terminach.

Banki specjalne są to banki o ściśle określonym zakresie działania znać/, nie wyższym niż banki komercyjne. Często są to banki kredytu długotermino. wego specjalizujące się w kredytowaniu inwestycji. Do tej grupy banków należą banki hipoteczne zajmujące się udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipoteką, czyli wpisem do księgi wieczystej nieruchomości. Specjalizacja banków może mieć także charakter branżowy, występują banki przemysłowe, rolne, bu. dowlane, handlu zagranicznego itp.

Do banków specjalnych zaliczyć można także banki inwestycyjne koncentrujące swoją działalność na rynku papierów wartościowych. Szczególnie dużą rolę odgrywają banki inwestycyjne w brytyjskim i amerykańskim systemie bankowym. Zajmują się obrotem papierami wartościowymi, doradztwem, zarządzają funduszami powierniczymi, sporządzają analizy.

Banki spółdzielcze, nazywane też spółdzielniami kredytowymi, są to instytucje drobnego kredytu obsługujące najczęściej ludność rolniczą. Przez wiele lat banki spółdzielcze świadczyły usługi jedynie na rzecz swoich członków, obecnie rozszerzają krąg swoich klientów na inne podmioty.

Są to na ogół banki uniwersalne, jednak w wielu krajach prawo ogranicza zakres wykonywanych przez nie operacji bankowych oraz terytorialny zasięg działania. Często banki spółdzielcze zrzeszają się tworząc organizacje regionalne i ogólnokrajowe będące centralami rozliczeniowymi i finansowymi oraz prowadzące działalność kontrolną.

Kasy oszczędnościowe są to niewielkie banki obsługujące przede wszystkim gospodarstwa domowe, gromadzące oszczędności i udzielające kredytów. Charakteryzują się one powiązaniami z samorządami lokalnymi.

Cechą charakterystyczną współczesnych systemów bankowych jest duża liczba konkurujących ze sobą banków⁶. Wyraźne są jednak procesy koncentracji operacji bankowych, w każdym kraju istnieje kilka (kilkanaście) wielkich banków odgrywających w systemie bankowym dominującą rolę. Ponadto w ostatnich latach pojawiła się wyraźna tendencja do zmniejszania się liczby banków w poszczególnych krajach. W większości przypadków jest to związane z łączeniem się banków w większe struktury w celu zwiększenia ich siły konkurencyj-