DSC66

177

InnoWncjc I postęp techniczny

^tob    h-(l-«).w-.k'    «"•'*»

Stopa w/rostu efektywności (h) jest więc jednoznacznie ujemnie sprzężona k.i|Mt:iK'vhU'nnościj\ i pracochłonnością, to znaczy jest ona dodatnia tylko gdy suma odpowiednio ważonych stóp wzrostu kapitałochłonności i p>.u.vhłonności (r*) jest ujemna lub gdy stopa wzrostu jednostkowych nakładów jednego czynnika (na przykład kapitałochłonności) jest z nadwyżką rtkompensow ana przez ujemną stopę wzrostu nakładów jednostkowych drugiego czynnika (na przykład pracochłonności).

Jednocześnie stopa niezależnego postępu technicznego (h) stanowi nadwyżkę stopy wzrostu wydajności pracy (w) nad stopą wzrostu kapitałochłonności (k').

W rozliczeniu jednostkowym funkcja produkcji uwzględniająca działanie niezależnego postępu technicznego przyjmuje postać następującą:

l=H.k°.r^(,->-e^h*    (H.20)    ,

a jej interpretację graficzną stanowi przesuwająca się w czasie w kierunku początku układu \\ spółrzędnych krzywa jednakowego produktu (por. rys. 11.3).

Analiza parametrów dowolnie wybranych technik reprezentowanych przez odpowiednie punkty na izokwancie t_t wskazuje, że w każdym wypadku są one sprawniejsze od technik reprezentowanych przez punkty na izokwancie to. Na przykład technika A jest mniej sprawna zarówno od techniki A, jak i od techniki B oraz C. W porównaniu z techniką B jest ona bowiem mniej kapitałochłonna (przy tym samym poziomic pracochłonności). W porównaniu z technikąC jest ona mniej pracochłonna (przy jednakowym poziomie kapitałochłonności), natomiast w porównaniu z techniką D jest ona wprawdzie bardziej kapitałochłonna. ale przy dużo mniejszej pracochłonności.

Tak więc pojawienie się nowych, sprawniejszych technik wytwarzania, czego geometrycznym wyrazem jest przesuwanie się zbioru technik altematyw-h w kierunku początku układu współrzędnych, jest świadectwem postępu efektywności.

Jeżeli ów spadek nakładów (wzrost efektywności) jest wynikiem przede ystkim oszczędności pracy żywej przy tych samych nakładach kapitału, jak * przypadku przejścia od techniki A do techniki C, to taka zmiana techniki nosi :¹ • technicznego pracooszczędncgo. Jeżeli wzrost efektywności jest ^m '^/c !_ wszy stkim zmniejszenia nakładów kapitału na jednostkę pro-pr/> podobnych nakładach pracy żywej, jak to w przypadku przejścia od l«» techniki B. to taka zmiana techniki nosi nazwę postępu technicz--»fc«p«aic oszczędnego