DSC74

I8S

Innowacje I postęp techniczny

pełniejszego zaspokojenia potrzeb ludności, oszczędności materiałów, poprawy stanu zdrowia ludności, poprawy stanu ekologicznego i wielu innych. Przez działanie zasady tzw. mnożnika technologicznego korzyści te zazwyczaj mogą dotyczyć :

-    zwiększenia produktywności bądź wartości dodanej w gałęziach, w których zastosowano nowe techniki,

-    obniżenia kosztów w tych gałęziach korzystających z dóbr wytwarzanych, które zastosowały daną innowację,

-    pobudzenia i stymulowania „innowacji pochodnych” u odbiorców i dostawców, a nawet u konkurentów.

Przedstawimy teraz pożądany, racjonalny mechanizm innowacyjny w gospodarce rynkowej Polski, przy czym rozważania będą dotyczyć głównie innowacji produktowych. Jest to zresztą mechanizm typowy dla gospodarki rynkowej.

Pomysły nowych wyrobów rodzą się głównie na rynku - w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych pod wpływem potrzeb społecznych. Część nowości, a dotyczy to zwłaszcza innowacji o charakterze strategicznym dla rozwoju gospodarki, może być inspirowana przez państwo na podstawie długofalowej strategii rozwoju nauki i techniki. Niektóre pomysły pochodzą również z placówek badawczo-rozwojowych, jako rezultat wewnętrznej logiki rozwoju nauki oraz naśladowania wzorów zagranicznych.

Następnie podejmowane są badania naukowe albo dokonywany jest zakup licencji zagranicznej, gdzie głównym kryterium wyboru powinna być efektywność ekonomiczna sposobu rozwiązania danego problemu. Część prac badawczo-rozwojowych podejmowana jest przez placówki naukowe, część zaś —przez przedsiębiorstwa we własnym zakresie, przy czym udział opracowań własnych przemysłu powinien być dominujący.

Rezultaty badań przyjmują postać projektów nowych wyrobów i technologii. Niektóre z nich mają charakter wynalazku, wzoru użytkowego lub projektu racjonalizatorskiego. Głównym miejscem powstawania rozwiązań przełomowych jest sfera B+R. Znaczna część projektów powstaje też w przedsiębiorstwach.

Następnie projekty winny być poddawane weryfikacji z udziałem przedstawicieli nauki, agend rządowych, przedsiębiorstw oraz głównie przyszłych nabywców, przy czym kryterium oceny nie może być jedynie wąsko pojmowana efektywność ekonomiczna, zwłaszcza w wypadku rozwiązań o charakterze strategicznym (np. w zakresie energetyki jądrowej, ochrony środowiska itd.). W wyniku dokonywanej weryfikacji niektóre prace zostają przerwane jeszcze przed zakończeniem cyklu rozwojowego.

' Xob. Ekonomika innowacji, praca zbiorowa pod redakcją J. Czupiala, Akademia Ekonomiczna, Wrocław 1994.