Cechy szczególne
Literatura:
W.H, Boolton, Wieczność piramid i tragedia Pompei. W-wa 1958
M. Krogulska, Rozwój badań nad Mezopotamią, w: J Braun (red.). Mezopotamia. W-wa 1971. Mcuszyński, Odkrywanie Mezopotamii. W-wa 1977 M.Roaf, Mezopotamia. W-wa 1998
1) Antropomorfizm i teocentryzm.,
2) Socjocentryzm,
3) Człowiek niewolnikiem bogów,
4) Pesymizm pozagrobowy, a heroiczna koncepcja sensu życia,
5) Magia i techniki mantyczne.
6) Wzorce dla cywilizacji europejskiej,
[ a) ideologia heroizmu progresywnego : Celem człowieka jest poszerzanie świata cywilizacji, którym opiekują sie bogowie kosztem świata natury, którym władają demony., b) gotowe wzorce mityczne , c) zestawienie podobieństw religii Mezopotamii i Egiptu: - kosmogoniczne, - mitologiczne (mit umierającego i zmartwychwstającego boga, mit o ukaraniu i ocaleniu ludzkości). d)Zestawierne porównawcze przeciwieństw w rc ligi ach Mezopotamii i Egiptu].
Literatura:
P. Garelli, Assyriologia. W-wa 1998
I. Panteon Sumerów: I I) Bogowie powszechni: a) pratworzywo: Nammu, b) kosmiczna góra: An-Ki c) trójca kosmiczna, d) trójca astronomiczna, e) władcy podziemia: Ereszkigal i Nergal, f) boginie matki związane z przyrodą: - Ninhursang (Nammu, Ki), wielkie lekarki: - Nin-ti, - Gula, g) bogowie ognia: - Iszkur (piorun), Nusku- Gibil (ogień) h) bogo-wie cyklów przyrodniczych: Emesz (lato), Entem (zima), j) bogo-wie „gospodarki”: Dumuzi (pasterz), Enkimdu (rolnik), Lahar (hodowca), Enbilulu (opiekun kanałów), Asznan (bogini zbóż), Ni-daba (bogini pisma), Kutia (bóg wyrobu cegieł), Uttu (tkactwo), Gula (medycyna), Ninurta (wojna), h) bogowie-słudzy: Kaka i Nam-tar (wysłannicy Ereszkigal), Isimud (wysłannik Enkiego), Ninszu-bar (wysłannik In-anny), Bunene (w. Utu). 2) Bogowie lokalni: Isztaran z Der, bogowie z Lagasz: Nindara, Ninmar, Szułszagana, Ninisina z Issin, Nanaja w Uruk.
LL Panteon Semitów (babilońsko-asyryjski): 1) Generacje bogów, prarodziciele (prawody) [: -słone: Tiamat (bogini), - słodkie ( Apsu (bóg), - Mummu (sługa 1 pary: chmury)], b) druga gene-rac-ja: Lahmu i Lahamu ?, c) trzecia generacja: Anszar i Kiszar d) czwarta generacja: - Anu (sume-ryjski An) ojciec Annunaków, e) piąta generacja: - Ellil (sum. Enlil), - Ea (Enki), żona: Damki-na, f) szósta generacja: - Marduk oraz dzieci Ellila: - Adad (sum. Iszkur) - Sin (sum. Nanna), g) siódma generacja: - Nabu i dzieci Sina : - Isztar (sum. Inana), - Ereszkigal i Szamasz.
Literatura:
Bogowie, Demony, Herosi. Leksykon. "Znak". Kraków 1996 (hasła mezopotamskie opr. S. Cinal) J.Blake, A. Green, Słownik mitologii Mezopotamii. W-wa 1992
1) Cechy: a) wyjaśnienie świata, b) parararela biblijne, c) socjocentrym i heroizm.
6