DSC�24 (2)

pomocnik w szkockiej spódniczce, trzymający wierzchowca za uzdę. To właśnie jest punctum. Gdyż nawet jeśli nie znam dobrze statusu społecznego tego Szkota (służący? stajenny?), widzę dobrze funkcję, jaką spełnia: czuwać nad spokojem zwierzęcia; bo gdyby tak nagle koń zaczął wierzgać? Co stałoby się z suknią królowej, to znaczy suknią Jej Wysokości? Punctum fantazmatycznie sprawia, że osoba z epoki wiktoriańskiej wychodzi z fotografii (tu właśnie możemy to powiedzieć), obdarza to zdjęcie zakrytym polem.

Obecność (dynamika) tego zakrytego pola odróżnia właśnie, jak sądzę, zdjęcie erotyczne od pornograficznego. Pornografia przedstawia zwykle seks, czyni z niego nieruchomy przedmiot (fetysz), okadzony jak bożek nie ruszający się ze swojej wnęki. Dla mnie nie ma punctum w obrazie pornograficznym, co najwyżej bawi mnie on (co najwyżej, gdyż szybko przychodzi znużenie). Przeciwnie, zdjęcie erotyczne (stanowi to jego warunek) nie robi z seksu centralnego przedmiotu, może także wcale go nie ukazywać. Pociąga on widza poza kadr i dlatego to zdjęcie

101