DSC�93

postacią specyficznego tantrycznego systemu tybetańskiego”¹, w którym przedstawiany jest z czterema głowami ^6ł.

Awalokiteśwara, „Pan, który spogląda w dół”, ten spośród pięciu najwyższych bodhisattwów, któremu odpowiada Amitabha jako najwyższy Budda, przedstawiany bywa często z trzecim okiem na czole'” (fig. 17). Awalokiteśwara, który wyrzeka się nirwany, powodowany bezgraniczną litością wobec stworzenia, jest najpopularniejszą postacią w buddyzmie mahajanistycznym, a wszechwiedzę jego wierni pojmują głównie w sensie współczującego i pomocnego wszystkowidzenia. Wyobraża się go często z trzema, czterema lub pięcioma głowami o trojgu oczach każda ^M, a czasem z jedenastoma głowami (ekadośamukha⁶⁷). Tradycja tłumaczy te 11 głów w ten sposób, że Awalokiteśwara tak dużo dawał z siebie w beznadziejnym wysiłku zbawienia wszystkiego. co żyje, że jego głowa rozpadła się na dziesięć kawałków, które Amitabha przemienił w tyleż głów, dodając jeszcze do nich swoją własną⁶⁸. Awalokiteśwara o 11 głowach (Arya walokiteś-wara), który patrzy na wszystkie strony (samantamukha), ma też, konsekwentnie, 22 ramiona °⁹, ale fantazja ludowa przypi- _ sała mu ich tysiąc (sahaśrabhudża), rozchodzących się promieniście z całego ciała i tworzących rodzaj nimbu dokoła jego postaci; każda z tych rąk ma na dłoni oko, stąd więc „tysiąc”

cezu (sahasranetra) ⁷⁰.    --

Również i Kwan-in, chińska (żeńska) postać Awalokiteśwary, przedstawiana bywa z wielu głowami i tysiącem oczu (a także tysiącem ramion)⁷¹. Kwan-non, japońska postać Kwan-in, ma troje oczu albo trzy głowy, każda z trojgiem oczu, a czasem znów jedenaście głów, w rozmaity sposób rozmieszczonych, tysiąc oczu i tyleż ramion (Sendżu-Kwannon), ikonograficznie wyobrażana z czterdziestoma ramionami ułożonymi w kształt aureoli. Istnieje także forma Sendżu-Kwannon z głową główną (o trojgu oczach), \

na której piętrzy się 27 pomniejszych głów    ---*

Padmapani, specyficznie tybetańska postać Awalokiteśwary, ma też swoją formę żeńską — boginię Tara, niezmiernie czczoną w Tybecie i Mongolii. Charakterystyczną cechą Tary jest trzecie °ko na środku czoła; ale są też wizerunki Tary z dodatkowymi oczyma na wewnętrznej stronie obu dłoni i pod podeszwami obu stóp — razem siedmioro oczu: jest to „Tara o siedmiu oczach”.

125