natury niepodzielne. Cechy ilościowe ciągle to te, których zmienność w danym przedziale wartości jest ciągła. Znaczy to, że pomiędzy dowolnie wybranymi wartościami mogą występować różne wartości pośrednie.
Cechy zmienne są wyrażane za pomocą wariantów cechy, które wynikają z przyjętej w badaniu klasyfikacji cech. Rodzaje cech statystycznych i ich warianty zilustrujemy przykładami nawiązującymi do omawianych wcześniej zbiorowości.
1M.5. Cechy zmienne i ich warianty w różnych zbiorowościach:
Zbiorowość |
Jednostka |
Cccln zmienne - warianty cechy | ||
jakościowe |
ilościowe | |||
skokowe |
ciągle | |||
1) Gospodarstwa domowe w Polsce w 1992 r. |
gospodar stwo domowe |
grupa spolcczno- -ckonomicz.na (pracownicze, pracowniczo- -chlopskic, chłopskie, emerytów i rencistów) |
liczba osób w gospodarstwie domowym (1,2,3, 4, 5, 6 i więcej) |
miesięczna suma dochodów na jedną osobę (w tys. zl): do 600 600- 800 800 - 1000 1000- 1200 ild |
2) Studenci UG w roku akademickim 1993/94 |
student UG w roku akademickim 1993/94 |
1) kierunek studiów 2) pleć 3) miejsce zamieszkania (z. rodziną, DS, kwatera) |
1) liczba osób w rodzinie studenta 2) liczba izb w mieszkaniu studenta |
1) średnia ocena w sesji 2) czas poświęcony na naukę w ciągu tygodnia |
3) Komputery w przedsiębiorstwie ..Z” wg stanu na 31 XII 1993 r. |
komputer w przedsiębiorstwie |
1) typ, marka 2) rodzaj karty graficznej |
1) liczba osób korzystających z pracy komputera 2) liczba zmian pracy |
1) miesięczny czas pracy komputera 2) wartość usług świadczonych przez dany komputer |
4) Wypadki drogowe w Polsce w 1988 r. |
wypadek, który wydarzy ! się w Polsce w 1988 r. |
1) przyczyny wypadku 2) rodzaje pojazdów biorących udział w wypadku |
1) liczba osób poszkodowanych w wypadku 2) liczba pojazdów biorących udział w wypadku |
straty (w tys. zl) spowodowane wypadkiem |
14
Od zakresu wyznaczonego celem badania oraz od charakteru właściwości badanej zbiorowości zależy wybór metod badawczych. Przedmiotem obserwacji może być każda jednostka badanej zbiorowości - wówczas jest to badanie pełne (całkowite, wyczerpujące), lub leż niektóre wybrane lub wylosowane jednostki z danej zbiorowości - wtedy mamy do czynienia z badaniem częściowym. Zarówno badania pełne, jak i częściowe mogą być ciągle, okresowe lub doraźne.
Badanie budżetów gospodarstw domowych dokonywane przez GUS jest badaniem częściowym (reprezentacyjnym), prowadzonym w sposób ciągły. Badanie wypadków drogowych jest badaniem całkowitym okresowym, bow iem corocznie Biuro Ruchu Drogowego Policji przeprowadza analizę tego zjawiska. Analiza czasu wolnego studentów' oraz ocena wykorzystania komputerów są typowymi przykładami badań doraźnych.
Wśród badań częściowych możemy wyodrębnić badania reprezentacyjne, monoaralicznc, ankietowe.
Badanie reprezentacyjne jest to takie badanie częściowe, w którym losowo pobrane jednostki do badania (próba) reprezentują całą zbiorowość (populację), mimo że stanowią tylko jej część. Badanie reprezentacyjne znajduje zastosowanie wówczas, gdy przeprowadzenie badań wyczerpujących (całkowitych, pełnych) jest z przyczyn technicznych niemożliwe (np. badanie zasobów wód morskich) lub z przyczyn merytorycznych niecelowe (np. ocena jakości konserw), bądź leż gdy zbiorowość jest liczna (np. gospodarstw domowych jest w Polsce ponad 10 min) i poddanie badaniu wszystkich jednostek łączy łoby się z dużymi kosztami.
Badanie monograficzne polega na wyczerpującym (wszechstronnym) opisie wybranej jednostki (przedsiębiorstwa, miasta, województwa, zdarzenia
I5