29227

Przy badaniu pamięci interesuje nas to, czy materiał wyuczony w danym czasie w przeszłości jest dostępny dła badanego w wyznaczonym czasie obecnie. Testy pamięci wymagają więc odtwarzania przeszłości w czasie teraźniejszym. Psychologiczne badania procesów pamięciowych ma doprowadzić do zrozumienia a) w jaki sposób magazynowana jest wiedza, b) jak trwale przechowywana jest w pamięci

zmagazynowana wiedza oraz c) jak zmagazynowana wiedza jest odszukiwana dla jej wykorzystania. Bodźcami najczęściej stosowanymi w tych badaniach są słowa (w niektórych przypadkach słowa sztucznie utworzone), liczby i obrazki. Z historycznego punktu widzenia jest interesujące, że wielu psychologów, w latach czterdziestych, pięćdziesiątych i sześćdziesiątych badali uczenie się zwierząt oraz podstawowe prawa warunkowania i uczenia się instrumentalnego, obecnie przenosi swe zainteresowania na „przetwarzanie informacji u ludzi”, „psychologię poznawczą” czy też „język i pamięć”. Ludzie zwyciężyli! W istocie nie ma chyba dziedziny psychologii, w której obecnie prowadzono by więcej intensywnych i nowatorskich badań, czy która miałaby większe możliwości, jeśli chodzi o rozwijanie nowych koncepcji dotyczących funkcjonowania ludzkiego umysłu.

A teraz zanim przeczytasz, co wiemy o pamięci ludzkiej, sprawdź najpierw swoje własne zdolności pamięciowe.

Zbliżenie Test pamięci

„Poniżej podany jest szereg złożony z dwudziestu liczb; poproś kolegę, aby przeczytał ci je powoli na glos albo przebiegnij je wzrokiem sam, patrząc na każdą tylko raz przez parę sekund. Następnie napisz tyle liczb, ile udało ci się zapamiętać; staraj się odtworzyć je w niezmienionej kolejności.

12, 3. 18. 27, 96. 41, 37. 82, 65. 54.

77. 8. 26. 75. 98. 6. 32. 56. 98. 40

Jest prawdopodobne, że potrafiłeś przypomnieć sobie poprawnie nie więcej niż około 12 liczb, a tylko 7 we właściwej kolejności. Jak sądzisz, jakie czynniki - ćwiczenia, praktyka, testy - mogłyby polepszyć twój „wskaźnik pamięci”? Techniki, które omówimy pod koniec tego rozdziału, powinny dopomóc ci w znacznym zwiększeniu tej zdolności.

Klasyczne badania nad pamięcią i zapominaniem

W badaniach laboratoryjnych wyciąga się wnioski na temat pamięci na podstawie porównania ilości materiału pamiętanego po upływie pewnego czasu, z tym, co się wie bezpośrednio po uczeniu się. Zakłada się, że w przypadku pamięci doskonałej obie te wielkości byłyby jednakowe - nie byłoby żadnej straty. W izeczywistości pamięć ocenia się zwykle w kategoriach ilości zapamiętanego materiału. To wyjaśnia, dlaczego w niniejszym podrozdziale poświęconym pamięci będziemy często mówić o zapominaniu i 232

dlaczego najważniejsze teorie dotyczące pamięci zostały sformułowane w kategoriach procesu zapominania.

Ogólna procedura eksperymentalna. Kolejność działań, stosowana zazwyczaj w badaniach eksperymentalnych nad pamięcią, wynika z tego, co powiedzieliśmy wyżej. Najpierw badanemu daje się pewien materiał do wyuczenia, po czym zwykle mietzy się, ile się nauczył. Następnie badanemu poleca się, aby pizez pewien czas zajmował się czynnością określonego rodzaju (np. uczeniem się czegoś innego lub wykonywaniem zadania wypełniającego czas. takiego jak obliczenia arytmetyczne, które po prostu ograniczają możliwość myślenia o pierwotnym zadaniu). Na koniec sprawdza się, co badany zapamiętał z pierwotnego zadania i wynik porównuje się z wynikiem uzyskanym przy końcu posiedzenia poświęconego uczeniu się.

Aby zmierzyć, ile zostało zapamiętane, badacz może posłużyć się techniką | przypominania, |rozpoznawaiua lub Iponownego uczenia |się.

1. | Przypomina me. Przypominanie polega na odtwarzaniu wyuczonego materiału. Jeśli pytanie egzaminacyjne wymaga podania przyczyn Wojny Secesyjnej, to musisz wydobyć te przyczyny ze swojej pamięci i sformułować odpowiedź, która przekona egzaminatora,