Współczynnik Pcarsona oblicza się według różnic przekształconych wzorów. Przy obliczeniach dokonywanych na podstawie szeregów najczęściej stosowane są poniższe zapisy:
r(.xy) =
n • .s(.v) • s(y)
i
(3.8)
gdzie: x, - zaobserwowane wartości cechy X y, - zaobserwowane wartości cechy Y i = 1,2kolejne pary obserwacji
- średnic arytmetyczne;
T- —
- odclwlcnia standardowe.
■<v) =
Niekiedy wygodnie jest korzystać z wzoru o postaci:
iVv.A iii | ||
1 |
«ZV-(Z'r)2 i i |
»-ZV-G>i>,l i i J |
(3.9)
Współczynnik korelacji podniesiony do kwadratu r2(xy) r(yx) nazywa się współczynnikiem determinacji; informuje on, jaka część zmienności jednej z cech jest wyjaśniona kształtowaniem się drugiej cechy. Z kolei dopełnienie tego
współczynnika do jedności Izw. współczynnik indctcrminacji <p2(.vy) =9 J(y.v) jest interpretowany jako ta część zmienności jednej z cech, która nic jest wyjaśniona przez drugą, a zatem może być spowodowana czynnikami nic ujętymi w badaniu. Na przykład jeżeli w wyniku badania korelacji między stażem pracy i placami stwierdzono r(xy) = 0,72 , to r(.yy) 0,52 oznacza, że 52% zmienności plac jest wywołane oddziaływaniem stażu pracy, natomiast 48% (100-52) zmienności jest wywołane wpływem innych czynników'.
Współczynnik korelacji Pearsonajest symetryczny r(xy) = r(\x), czyli przy jego obliczaniu nic ma potrzeby rozstrzygać, która ccclm jest przyczyną, a któęa skutkiem. Jeżeli jednak chcemy interpretować współczynnik determinacji, musimy zwracać uwagę na to, jakie powiązanie cccii jest logicznie uzasadnione.
1*3.5. Obliczanie współczynnika korelacji liniowej Pcarsonn dla oceny współzależności między liczbą zatrudnionych osób (x,) i wielkością obrotów w min zl (v,) w 10 wylosowanych sklepach branży spożywczej. W P3.2 stwierdzono, na podstawie wykresu korelacyjnego, że związek jest liniowy, a zatem jest uzasadnione posługiwanie się omawianą miarą korelacji.
/ |
*‘i |
y, |
X, -X |
(.v,-x)2 |
)’i -f |
0’,-y)2 |
(-v, - .v )(y, -jr) |
1 |
23 |
149 |
12 |
144 |
71 |
5 041 |
852 |
2 |
4 |
35 |
-7 |
49 |
-13 |
1 849 |
301 |
3 |
12 |
69 |
1 |
1 |
-9 |
81 |
-9 |
4 |
3 |
33 |
-8 |
64 |
-45 |
2 025 |
360 |
5 |
17 |
119 |
6 |
36 |
41 |
1 681 |
246 |
6 |
2 |
6 |
-9 |
81 |
-72 |
5 184 |
648 |
7 |
21 |
176 |
10 |
100 |
98 |
9 604 |
980 |
8 |
9 |
98 |
-2 |
4 |
20 |
400 |
-40 |
9 |
7 |
48 |
-4 |
16 |
-30 |
900 |
120 |
10 |
12 |
47 |
1 |
1 |
-31 |
961 |
-31 |
Z |
110 |
780 |
0 |
496 |
0 |
27 726 |
3 427 |
1.17