Zależności te wystąpują tylko wtedy, gdy jeden z indeksów obliczony jest według formuły Laspeyresa, a drugi według formuły Paaschcgo, stąd też tzw. równość indeksową zapiszemy następująco:
p‘plq~pl p't.lq~ pi p'plq
Technikę obliczania agregatowych indeksów wartości, cen i ilości prześledzimy na przykładzie:
IM.7. Obliczanie indeksów agregatowych charakteryzujących dynamikę spożycia wybranej grupy artykułów w pracowniczych gospodarstwach domowych w Polsce w 1992 r. w porównaniu z 1991 r. (źródło: Rocznik Statystyczny GUS 1992, s. 171 i 223; Rocznik Statystyczny GUS 1993. s. 180 i 240):'
A. Agregatowy indeks wartości:
•100 =
45790.8
49647.9 ’
100 = 92,2%
Artykuł |
Miesięczne spożycie na 1 osobę |
Cena jednostkowa w zl | ||
1991 |
1992 |
1991 |
1992 | |
Oa |
9, |
1>M |
P, | |
Mleko (1) |
6,30 |
6,00 |
2214 |
2 976 |
Jaja (szl.) |
13.60 |
13,80 |
1 211 |
1 010 |
Masło (k.e) |
0.63 |
0.45 |
30 524 |
31 104 |
Razem |
X |
X |
X |
X |
Łączna wartość obserwowanych artykułów: mleka, jaj i masła spożywanych miesięcznic przez osobę w gospodarstwach pracowniczych w 1992 r. zmalała o 7,8% w porównaniu z wartością spożycia w 1991 r.
15. Agregatowe indeksy cen:
iJp -
•100:
52080,3
49647,9
• 100= 104.9%
Z <7,^0 43731,6
/.- ‘p = tJ iJ p' r1 p = a/ 104,9 ■ 104,7 = 104.8%
Przy założeniu stałych ilości z 1991 r. wartość spożycia badanych artykułów zwiększyła się pod wpływem zmian cen o 4.9% 07r), natomiast przy założeniu stałych ilości z 1992 r. zwiększyła się o 4,7% (,■/,.). A zatem w 1992 r. w porównaniu do 1991 r. ceny artykułów nabiałowych spożywanych przez osoby w gospodarstwach pracowniczych zwiększyły się średnio o -i.8%.
C. Agregatowe indeksy ilości:
, X<7/-/'o |
-ioo= 43731’6 |
■100 = 88,1% |
f ł X 7o ' Po |
49647,9 | |
, Y.‘lrP, |
45790,8 | |
• 100 =--. |
100=87,9% | |
q X<7o -P, |
52080,3 |
/••= Vł /,•/•/, = VSS.1 -87.9 = 88.0%
Przy założeniu stałych cen z 1991 r. wartość spożycia zmniejszyła się pod wpływem zmian ilości spożywanych artykułów o 11.9% 07^). natomiast przy założeniu stałych cen z 1992 r. zmniejszyła się o 12.1% (,.7*) Stwierdziliśmy zatem, że nastąpi! spadek ilości spożywanych artykułów nabiałowych średnio o 12%.
I). Równość indeksowa:
/» p'vK, = 1,049-0,879 = 0,922
/ * = p1P■ tJ q = 1.047■10,881 = 0,92 2 lw=FJp-rJq = 1,048-0,880 = 0,922
IM.8. Obliczanie agregatowych indeksów ilości i cen skupu zwierząt rzeźnych w 1992 r. w porównaniu z 1991 r. przy zastosowaniu średnich ważonych z indywidualnych indeksów cen (źródło: Rocznik Stntvstvc:nv GUS 1993, s. 173 i 346):
213