Odchylenie standardowe składnika resztowcgo, czyli średni blr\d szacunku:
(4.70)
(gdzie k oznacza liczbę parametrów funkcji trendu lub liczbę podokresów średniej ruchomej sccntrowancj), pokaże, o ile średnio różnią się zaobserwowane wartości od oszacowanych z uwzględnieniem trendu i sezonowości.
Współczynnik zbieżności (indctcrniinacji):
<p: =JsL
n
(4.71)
i-1
pokaże, jaka część zmienności w czasie badanego zjawiska jest wywołana czynnikiem przypadkowym, gdy z kolei współczynnik determinacji
/f2= \-<f (4.72)
określa zmienność wyjaśnioną przez trend i wahania sezonowe.
IM.20. Obliczanie składnika resztowcgo dla szeregu czasowego liczby mieszkań oddanych do użytku w tys. w kwartałach 1989-1993; wskaźniki sezonowości obliczono w IM. 19:
A,_ 11.
Kwartał |
y, |
1 |
y, |
y, =y«-nsi |
Mf |
y, = .V„+A |
M,j |
(y, -yf |
1 1989 |
23,5 |
1 |
37,04 |
31,19 |
59,08 |
31.46 |
63,34 |
73,96 |
11 |
35,8 |
2 |
36,52 |
29,73 |
36,89 |
30,76 |
25,41 |
13.69 |
III |
29,4 |
3 |
36,00 |
29,30 |
0,01 |
30,24 |
0,70 |
7,29 |
IV |
61,5 |
4 |
35,48 |
54,28 |
52,09 |
52.58 |
79,58 |
864,36 |
1 1990 |
23.3 |
5 |
34,96 |
29,44 |
37,65 |
29,38 |
36,96 |
77,44 |
II |
28,1 |
6 |
34,44 |
28,03 |
0,00 |
28,68 |
0,34 |
16 |
III |
31 |
7 |
33,92 |
27,61 |
11,49 |
28,16 |
8,07 |
1.21 |
IV |
51,9 |
8 |
33,40 |
51,10 |
0,64 |
50,50 |
1,96 |
392,04 |
I 1991 |
23,7 |
9 |
32,88 |
27,68 |
15.88 |
27,30 |
12,96 |
70,56 |
II |
29,9 |
10 |
32,36 |
26,34 |
12,67 |
26,60 |
10,89 |
4,84 |
III |
28,5 |
11 |
.31.84 |
25,92 |
6,67 |
26,08 |
5.86 |
12,96 |
IV |
54.4 |
12 |
31.32 |
47,92 |
41,99 |
48,42 |
35.76 |
497,29 |
1 1992 |
47,3 |
13 |
30,80 |
25,93 |
456,51 |
25.22 |
487,51 |
231,04 |
11 |
19,6 |
14 |
30,28 |
24,65 |
25,49 |
24,52 |
24,21 |
156,25 |
III |
22.4 |
15 |
29,76 |
24,23 |
3,33 |
24,00 |
2,56 |
94,09 |
IV |
43.7 |
16 |
29,24 |
44,74 |
1,08 |
46,34 |
6,97 |
134,56 |
1 1993 |
18,7 |
17 |
28.72 |
24,18 |
30,06 |
23,14 |
19.72 |
179,56 |
11 |
19.6 |
18 |
28,20 |
22,96 |
11,26 |
22,44 |
8.07 |
156,25 |
III |
19.1 |
19 |
27,68 |
22,53 |
11,78 |
21.92 |
7,96 |
169 |
IV |
30,6 |
20 |
27.16 |
41,56 |
120,06 |
44,26 |
186,6.3 |
2.25 |
Suma |
642 |
210 |
642 |
639,32 |
934,63 |
642,00 |
1 025,47 |
3 154,64 |
Obliczamy miary określone w.orami (4.70), (4.71), (4.72). A. Dla sezonowości opisanej wskaźnikami względnymi:
V 18 32,1
, oij 03 ,
<? - =-— = 0,2963; R1 = 1 - 0.2963 = 0,7037
3154.64
13. Dla sezonowości opisanej wskaźnikami absolutnymi:
7,55
= ——100 = 23.5% 32,1
1025,47
3154.64
= 0.3251; R-
= 1-0,3251=0,6749
Z porównania miar wynika, że względne wskaźniki sezonowości (A) lepiej opisuj.3 ten rodzaj wahań. Odchylenie standardowe pokazuje, że kwartalna liczba oddawanych do użytku mieszkań różni się od wielkości wyznaczanej przez, trend i względne wskaźniki sezonowości średnio o 7,21 tys. Współczynnik zbieżności wskazuje, że ok. 30% zmienności kwartalnej liczby mieszkań oddawanych do użytku w latach 1989-1993 spowodowały czynniki przypadkowe Z analizy wykresu wynika, że szczególnie duże wahania o charakterze przypadkowym wystąpiły na przelotnie 1991/92 r,
249