Estreicher1

Wart odczytania artykuł Stanisława Estreichera Jak mój ojciec pracował nad „Bibliografią”? ³⁴. Zaś od niedawna dysponujemy źródłem bardzo interesującym — autobiografią prozaiczną Estreichera posłaną dla Edvarda Jelinka, filologa czeskiego, polonofila ³⁵:

Josef Oesterreicher był w Igławie na Morawie piwowarem. Nabyła browar 6 stycznia 1746 żona jego, Anna Franciszka, i ten po jej zgonie, r. 1764, odziedziczył. Syn jego, Dominik a Paulo, jeden z pięciorga dzieci, oddał się sztuce (urodził się w końcu lipca 1750 w igławie). Przepędził lat 12 w Rzymie, nauczywszy się tam malarstwa i szituki inkrustacji perłową macicą na sposób chiński. Z Rzymu powołał go Hugo Kołłątaj do boku króla Stanisława Augusta jako nadwornego malarza. Po czym przeniósł się do Krakowa jako nauczyciel rysunku. Tutaj urodził się z małżonki jego Rozalii r. 1786 w końcu czerwca Alojzy Rafał, który zaczął się pisać Estreicher.

Był on profesorem Uniwers(ytetu) Jag(iellońskiego), Dyrektorem Ogrodu Botanicznego, Rektorem Uniw(ersytetu) i Senatorem Rzeczypospolitej. Umarł 1852.

Ten ożenił się z Antoniną Rozbierską, lwowianką, córką Antoniego Bernarda Rozbierskiego, prezesa Sądu Apelacyjnego.

Antoni B(emard) Rozbierski był synem Jana, lekarza, i Marii Anny de Ullersberg, córki obywatela Nowego Miasta Pragskiego, którzy pobrali się 22 grudnia 1759. Szlachectwo otrzymał w Galicyji.

Synem Alojzego Rafała jest Karol Józef Teofil Estreicher, urodzony 24 listopada 1827 r. w Krakowie.

Uczęszczał tu do gimnazjum i na uniwersytet. Ukończył wydziały filozofii i prawa i w d. 13 października 1848 wstąpił do urzędowania jako applikant (praktykant) Trybunału cywilnego i kryminalnego.

W r. 1855 podczas organizacji sądownictwa mianowany adiunktem sądu we Lwowie, gdzie do r. 1862 spełniał funkcje sędziego śledczego przy sądzie karnym. Przy końcu r. 1862 otrzymał nominacyją na notaryjusza, której to posady nie objął, bo jednocześnie otrzymał propozycyją na posadę bibliotekarza przy Szkole Głównej Warszawskiej, a to od Marg(rabiego) Wielopolskiego za pośrednictwem członka Komisyji Oświecenia J. Papłońskiego. Tej posady zrzekł się dobrowolnie na rzecz Dra Józ. Przyborowskiego, a przyjął posadę podbibliotebarza, a zarazem adiunkta do wykładu bibliografii w Szkole Głównej.

Z końcem grudnia 1862 objął urzędowanie.

W d. 13 lipca 1867 otrzymał po obronieniu rozprawy Gunter Zainer dyplom na doktora filozofii.

W r. 1868, gdy nie mógł się porozumieć z Wittem, dyrektorem Komisyji Oświecenia, co do otrzymania pozwolenia na drukowanie bibliografii ze zezwoleniami cenzury, podziękował za te posady i przeniósł się do Krakowa w listopadzie 1868 na dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1857 r. ożenił się ze Stefanią, córką Ambrożego Grabowskiego, archeologa i autora opisu Krakowa. Siostra jego, Maria z Estreicherów, jest żoną ministra Dunajewskiego.

Ibid. s. 147—151.

» Pierwodr. w: Stefan Vrtel-Wierczyński: Listy Karola Estreichera do Edwarda Jelinka (Kartka z dziejów „wzajemności literackiej” polsko-czeskiej), „Slavia Occidentalis” t. 21: 1961 s. 185—198. Tu tekst oparto na autografie Muzeum Piśmiennictwa Narodowego w Pradze na Strachowie (sygn. 21 A).

Literaturę dotyczącą Estreichera do r. 1928 zestawił Ksawery Swier-kowski: Karol Estreicher. Bibliografia prac jego i literatury o nim (Warszawa 1928 ss. XX, 116). Wszechstronny obraz działalności Karola Estreichera (uzupełnijmy autobiografię: dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej był w latach 1868 - 1905, zm. 30 IX 1908) daje Księga pamiątkowa ku czci Karola Estreichera (1827 - 1908). Studia i rozprawy (Kraków 1964 ss. 433, tabl. 6). Tam (s. 413 - 433) opracowana przez Karola Swierkowskiego Bibliografia prac Karola Estreichera i literatury o nim (1928 - 1963 oraz uzupełnienia za lata poprzednie).

Stanisław Estreicher (26 XI 1869- 28 XII 1939) był profesorem prawa UJ. Historykom literatury polskiej jest znany jako autor studium pt. Narodziny ,,Wesela” („Przegląd Współczesny” 1926 nr 48), jako wykładowca literatury polskiej dawnej (pisarze polityczni XVI w.) w UJ w r. 1935/36. Dziełem jego życia jest kontynuacja Bibliografii polskiej ^3r‘.

Karol Estreicher - wnuk (ur. 1906) jest profesorem historii sztuki w UJ, prowadzi nadal dzieło dziada i ojca.

„Sagę rodu” Estreicherów pisała Krystyna Grzybowska; wydano ją nie dokończoną pt. Kronika rodzinna, po śmierci autorki, z posłowiem Andrzeja Zielińskiego (Wrocław 1969 ss. 420).

Ćwiczenie 1

Odszukać u Estreichera: Wacława Potockiego Moralia i Ogród; Andrzeja Morsztyna Kanikułę i Lutnię; Walentego Roździeńskiego Officina ferraria; Adama Korczyńskiego Fraszki i Złocista przyjaźnią zdrada.

Ćwiczenie 2

Spróbujmy wykonać jedno lub kilka zestawień spośród tu podanych:

1)    Dzieła polskie Jana Albert ramdy’ego (1731 -1809);

2)    Przekłady polskie dzieł Arystotelesa;

3)    Dzieła historyczne Marcina Bielskiego;

4)    Dzieła dramatyczne Wojciecha Bogusławskiego;

5)    Dzieła biograficzne i historyczne Franciszka Bohomoica;

6)    Przekłady polskie tragedii Corneille’a Cyd;

7)    Wydania łacińskie i polskie Historii Polski Jana Długosza;

8)    Pisma prozaiczne Franciszka Ksawerego Dmochowskiego;

9)    Jana Kantego Gorczyezewskiego Poezje;

10)    Łukasza Górnickiego Dzieje w Koronie Polskiej (uwzględnić wydanie zbiorowe dzieł Górnickiego);

11)    Horacego List do Pizonów w przekładach polskich;

12)    Franciszka Karpińskiego Sielanki (uwzględnić wydanie zbiorowe);

13)    Fabiana Sebastiana Klonowica Worek Judaszów;

14)    Fabiana Sebastiana Klonowica Roxolania (wydanie łacińskie i polskie);

15)    Wydania zbiorowe Franciszka Dionizego Kniaźnina;

16)    Jana Kochanowskiego Dryas Zamchana (bez wydań zbiorowych);

17)    Kochanowskiego Odprawa posłów greckich (bez wydań zbiorowych);

18)    Kochanowskiego Szachy (bez wydań zbiorowych);

³⁶ Por. o nim PSB VI/4 s. 312—315. Tam bibliografia, w której notowana pozycja Karola Estreichera-wnuka:    Jak mój ojciec pracował nad , .Bibliografią”, „Wiadomości Polskie”

(Paryż) R. 1: 1940 nr 1.

7*

99