etno75

220 / Lnfmratorin

Macie wody, jej sekretne właściwości lecznicze, sygnalizuje

kto potrafi odeyfmwać alfabet kultur niepiśmiennych) ów prymity^ topoijim. Termin nowoczesny: „źródło siarczone" jest al*trakcjfl definicji} chemiczną. obcą wszelkiej wizji magicznego wspólwyn^J wania żywiołów.

W społeczeństwach rolniczych tego typu kształtowanie się u jr₍|_2v medycznej jest niemożliwe bez pośrednictwa zwierząt, których hist<>. na splata się i historią ludzi: obie zaś wiążą się z historią przyrody,j znajomością jej sekretów. Również losy ludzkiego zdrowia zależą od obserwacji zachowań zwierząt i ich patologii, które często nasuwają terapeutyczne pomysły, pomocne również w wypadku człowieka. LeJ cząc ciało zwierzęcia - lustrzane odbicie ciała człowieka - grzebiąc w jego wnętrznościach, społeczeństwo wiejskie uczyło się poznawać] samo siebie. Historia medycyny niebędąeej również wetery narią po. | zbaw iona jest ważnego deuteragonisty.

Medyczna empiria i magia koegzystowaly w kulturach rolniczycfl 1 miejskich, na które model wiejski wywierał silny wpływ. Amulety 9 przeciwko złemu urokowi, zagrażającemu nie tylko mężczyznom, ko-l bidom i dzieciom, ale także zw ierzętom i roślinom, noszono na $/vil albo umieszczano wysoko na polach, by strzegły bydło i zbiory. Dhl ochrony „stad bydła (chłopi) umieszczają cebulę, którą nazywają 1 dziką, nabijają ją na żerdź i wierzą, że w ten sposób odpędzą zły urok I od bydła i zboża"⁷. Ale rolnicy „i doświadczeni pasterze" - jak nazy-1 wal ich botanik wielkiego księcia Toskanii Paulo Boccone. dociekliwy I badacz „wiedzy rolników i sposobów leczenia zwierząt" - potrafili | osiągać znakomite efekty za pomocą ziół, nacięć, puszczania krwi, I hofflostatykow, maści, znając dobrze „właściwości niektórych roślin leczących choroby czworonogów”.

Pasterze i rolnicy dzięki empirycznym obserwacjom prowadzonym nu zwierzętach zdołali opracować szereg terapii skutecznych równie/ w wypadku ludzi. Wiejska nauka o ciele była całkowicie świadoma istnienia korelacji między cielesnością czworonogów a cielesnością ludzi, podobieństw czy wręcz identyczności przyczyn tkwiący ch u źródła patologii jednych i drugich. Skoro zwierzęta przekazują wiele chorób ludziom, to znaczy że podobieństwa są bardzo wyraźne, przy-czyny zaś wzajemnie powiązane i oddziałujące na siebie nawzajem.

\ świertb krów, owiec itp. - zauważa Paolo Boccone - uważano, że luittcznyje»l na/mr z. korzeni białego cietniemika, którym to przemywa wielokrotnie skórę pokrytą świerzbem. W iem z doświadczenia, ie n'rtrn>rt w wypadku świerzbu u ludzi powyższy napar skutkuje”*.

Pd to system wiedzy, który czerpał sekrety, sugestie, sposoby postępowania i ładu naturalnego, świata zwierząt i roślin: system_r w którym .wisi zwierzęcy współpracował ściśle, w ramach sieci relacji i interferencji, z rrgnum vegctabilr\ milczącym i statycznym światem „nieruchomych zwierząt", z niemymi, zagadkowymi roślinami. Również i w tej dziedzinie oficjalna botanika mogła się wiele nauczyć od niepiśmiennych zbieraczy i zbieraczek ziół. Raz jeszcze dowód uznania pochodzi od botanika z dworu Medyceuszi, niestrudzonego podróżniku po wyspach i góra eh Europy:ponieważ byłem zmuszony chodzić po górach z przewodnikiem, proponowanym mi często przez ciekawskich, zdarzało mi się często, że towarzyszyli mi oni dyskretnie. Dlatego lei zarówno od tych, którzy mnie prowadzą, jak i od pasterzy i wieśniaków chcących się dowiedzieć, jaki jest pożytek z ohserwowa-nych roślin, a także od tych. którzy dają mi schronienie w swoich szałasach - ja lei uczę się ich lekarstw i korzystam z ich doświadczeń.

Traktuję zatem ten rodzaj wilegiatuiy niczym konferencję albo szkołę Medycyny, o której wiadomość przekazuję dziś w sprawozdaniu potomnym dla dobra publicznego"¹⁰.

Ciało .stanowi ośrodek generacyjny rolniczej encyklopedii: „machina cielesna” - będąca „fabryką świata" wiejskiego, oparta nie na słowach, lecz rzeczach, postrzegana wewnątrz kosmicznego cyklu, w ramach nienaruszalnego kalendarza ~ staje się miejscem, skąd rozchodzą siej drogi poznania. Ciało jest skrzyżowaniem dróg. na klinym skupia się rolniczy system gnoseologiczny: jest żywym segmentem, odczuwanym juko część całości, nie samotny, wy izolow any pmdniiot. lecz fragment złożonego systemu, globalnej organizacji, gdzie roślina i zwierzę, ziemskotć i niebiańskość trwają w cnipntyc/nym porozumieniu, ożywionym kosmicznym oddechem. Jest to system poznawczy usytuowany w strukturze typu kalendarzowego, gdzie /tory roku, miesiące, pewne podstawowe dni toku rolniczego (nic zawsze zbieżnego z lokiem astronomicznymi odpowiadają cyklom wegetacyjnym, stają się na mocy analogii narzędziami interpretującymi kryzy sy i patologie ciała. \aj-