13. Potrzeba wrażeń według Zuckermana i jej motywacyjne właściwości (optymalny poziom pobudzenia).
Pobudzenie jest wskaźnikiem ogólnej reaktywności organizmu na aktywację układu siatkowatego w pniu mózgu.
Dla osiągnięcia wysokiego poziomu wykonania konieczny jest optymalny poziom pobudzenia. Pojęcie pobudzenia optymalnego (optimal arousal) stosowano na wiele różnych sposobów. Najpierw używano go do określenia zmienności poziomu motywacji i wykonania w zadaniach o różnym stopniu trudności. Następnie zastosowano je do wytłumaczenia faktu, że niektórzy ludzie (i zwierzęta) działają niekiedy na rzecz zwiększenia pobudzenia, poszukują stymulacji, a nie jej redukcji.
W zakresie optymalnego poziomu pobudzenia- czyli wielkości pobudzenia, którego człowiek potrzebuje do najbardziej optymalnego funkcjonowania występują znaczne różnice indywidualne. Niektórzy ludzie zdają się potrzebować wysokiego poziomu stymulacji i dziaiają najlepiej w otoczeniu pełnym napięcia, w którym większość innych osób uległaby dezorganizacji. Mogą oni nawet sami pobudzać sobie napięcie, aby podnieść poziom pobudzenia, wiedząc, że jest to niezbędne do osiągnięcia sukcesu.
Pewne osoby w większym stopniu niż inne poszukują wrażeń (Zuckerman i in., 1980). Jednostki, które lubią wyższy poziom stymulacji, podejmują działania bardziej ryzykowne, takie jak szybownictwo czy wyścigi motocyklowe, mogą także sięgać po narkotyki w celu dostarczenia sobie silniejszych wrażeń. Są one jednak podatne na ńałpąi i skłonne do zachowań destaikcyjnych zapewniających dużą intensywność reakcji.
Nasze reagowanie na stymulację jest uzależnione od doświadczenia. Pod wpływem rutyny to, co zwykle nas pobudzało, może już tylko być obojętne lub nudne. Z czasem większość wydarzeń staje się mniej stymulująca, motywując nas do poszukiwania wyższego poziomu pobudzenia i bardziej ekscytujących bodźców. Z daigiej strony, kiedy pobudzenie jest zbyt wysokie, staramy się zredukować poziom stymulacji. Dla każdego organizmu istnieje pewien optymalny poziom pobudzenia- poniżej niego poszukuje się stymulacji, powyżej- unika się jej Zuckerman Hall:
> Potrzeba wrażeń/styinulacji
> Mały poziom pobudzenia, małe zadowolenie (i odwrotnie).
POZIOM
POBUDZENIA
- pYOżp a
- j coxkasi /V.OuxkX cio.^iAXxxxi coiŹAA,
■TG
.Avv\jOkv>/ua.ż.
)