etyka�ama8

Sumienie - dyspozycje człowieka do immanentnych i krytycznych ocen własnego postępowania rozpatrywanego z pozycji skutków działania. Źródło odpowiedzialności za indywidualne czyny człowieka.

Sumienie to zdolność reagowania na dobro lub zło moralne, także w odniesieniu do wrogich ludziom czynów bliźnich.

Wpływ na sumienie mają:

-    zakazy i nakazy określone przez zbiorowość, kształtowane w drodze internalizacji norm

-    uczucia rodzą się z poczucia odpowiedzialności za własne postępowanie

-    obawa przed transcendentalną karą; dla ateistów przekazane w wychowaniu poczucie wstydu lub strachu przed gniewem społeczności (prawo karne)

-    wola spełniania ważnego obowiązku i oczekiwanie na płynące z tego zadowolenie

Normy moralne to podstawa wszelkich systemów społecznej kontroli.

Norm moralna to zdanie kategoryczne lub hipotetyczne, bezwzględnie lub warunkowo występujące w postaci nakazu lub zakazu.

Mają charakter uniwersalny, są często uświęcone w etykach religijnych np. w normach:

-    nie zabijaj

-    nie kradnij

-    nie cudzołóż

-    szanuj starszych

-    nie zazdrość innym

-    nie oszukuj (nie podawaj fałszu zamiast prawdy)

-    bądź uczynnym

Normy moralne mogą posiadać różną hierarchię czynów adresatów i zwolenników. Mogą być też różnie interpretowane. Nie występują tez samodzielnie lecz zawsze jako uzupełnienie norm prawnych i obyczajowych.

Czyny moralne to akty dobrej woli, miłości, sympatii, współczucia, itp. Pozbawione jakiegokolwiek nacisku z zewnątrz lub wynikające z chęci przypodobania się. Inaczej są to działania nakierowane na drugiego człowieka i mające na celu jego dobro wypełniane bez przymusu.

Występują dwa rodzaje czynów moralnych ze względu na ich charakter:

1.    dobre

2.    złe (ujmujące działania nakierowane na szkodę człowieka)

Występują tez dwa rodzaje czynów ze względu na czas ich trwania:

1.    krótkotrwałe (jednorazowe akty, rzadko występują)

2.    długotrwałe (ciągłe stany poszerzania pola przejawianego dla innych dobra)

Postępowanie moralne to zwykle przestrzeganie norm moralnych, obyczajów panujących w danej zbiorowości, adaptowanych wartości uznanych przez nią, wypełnianie nakazów obowiązku wedle panujących reguł z poczuciem pełnej odpowiedzialności za to, co się robi w życiu.

2