7368841162

Etyka w służbie publicznej

dążą do osiągnięcia celów danej instytucji; wartości te mają zatem szerszy zakres. Trzeci typ reprezentują wartości społeczne - wtedy gdy urzędnicy pracują na rzecz realizacji dobra wspólnego i wszystkich obywateli i w tym kontekście postrzegają swoją pracę¹.

Urzędnik, jak każdy obywatel, pragnie zachowywać się godnie, w sposób etyczny, zgodnie z ogólnie przyjętymi normami postępowania. Stawiany jest jednak ciągle w sytuacji pokusy uzyskania jakiejś korzyści. Często szuka akceptacji społecznej dla swoich wątpliwych etycznie działań. Gdy znajduje wiarygodne usprawiedliwienie, uspokaja swoje sumienie (np.: „wszyscy tak robią”, „muszę z czegoś utrzymać rodzinę”). Jeśli działania nieetyczne mają zostać przerwane, ważne jest, aby nie znajdowały one akceptacji społecznej - po to by proceder dostarczania usprawiedliwień mógł zostać ukrócony².

Obywatele oczekują, że politycy, funkcjonariusze publiczni, urzędnicy będą przestrzegać standardów etycznych dotyczących uczciwości w sposób bardziej rygorystyczny niż inne grupy zawodowe i że będą oni działać na rzecz interesu wspólnego. Poczynania osób pełniących funkcje społeczne związane ze sprawowaniem władzy powinny być zawsze z tej perspektywy jawne i czyste, nie powinno być żadnych wątpliwości. Te standardy dotyczące urzędników są, w oczekiwaniu społecznym, bardziej restrykcyjne niż te odnoszące się do innych grup społecznych, np. sektora prywatnego.

W ostatnim raporcie z monitoringu mechanizmów przeciwdziałania korupcji w Polsce administracja publiczna została oceniona lepiej niż rząd³. Problemy, jakie wciąż występują w administracji, to niewłaściwe zarządzanie kadrami, brak odpowiednich i skutecznych narzędzi motywacyjnych, nieefektywna rekrutacja powodująca niewłaściwą alokację urzędników oraz brak przejrzystości w dostępie do informacji publicznej. W raporcie zwrócono uwagę na różnice w wysokości wynagrodzeń między urzędami. O wysokości pensji powinna decydować wartość pracy, a nie znalezienie się w odpowiednim urzędzie. Autorzy raportu wskazują także na występowanie klientyzmu politycznego.

Należy również podkreślić, że korupcja jako zjawisko społeczne nie ma związku z cechami narodowymi danego społeczeństwa. Potwier-

1

   Zob. D. Bossaert, Ch. Demmke, Main Challenges in the Field oj Ethics and the Integrity in the EU Member States, EIPA, Maastricht 2005.

2

   Zob. M. Kosewski, Etos pracowniczy w urzędach państwowych i samorządowych, [w:] Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, red. J. Czaputowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 377-403.

3

   Zob. szerzej: Mechanizmy przeciwdziałania korupcji w Polsce. Raport z monitoringu, A. Kobylińska, G. Makowski, M. Solona-Lipiński, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.