Finanse p stwa Wypych0 151

wpia*vv«uaiiia imaiouwc jtinu <ruuiu ifłiuriin 'I**'!---

potrzeby podejmowanie stosownych działań korygujących.

Zakres, forma i szczegółowość informacji finansowych niezbędnych w zarządzaniu przedsiębiorstwem zależą od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, od wielkości przedsiębiorstwa, jego struktury organizacyjnej, formy prawnej i własnościowej, od stylu zarządzania i przyjętej strategii rozwoju. Informacji dla potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem dostarcza przede wszystkim rachunkowość zarządcza. Chodzi tu o informacje postrzegane w kategoriach teraźniejszości i przyszłości, ułatwiające przedsiębiorstwu dostosowanie się do zmiennego otoczenia, także w warunkach znacznej niepewności. Mają one wyłącznie charakter wewnętrzny i najczęściej są utajnione.

Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarczy stanowi element składowy gospodarki narodowej, funkcjonuje w określonym otoczeniu, związane jest z rynkami: czynników produkcji, produktów, finansowym. Z tego powodu przedsiębiorstwo stanowi obiekt zainteresowania osób z zewnątrz i zobowiązane jest do ujawniania niektórych informacji, w tym również informacji finansowych.

Podstawowym źródłem informacji dla użytkowników zewnętrznych są sprawozdania finansowe. Dla zachowania przejrzystości, rzetelności, wiarygodności, porównywalności informacji sprawozdawczość finansowa podlega regulacji prawnej. Z tych samych względów regulacji prawnej podlega prowadzenie rachunkowości przez przedsiębiorstwo, albowiem informacje gromadzone przez rachunkowość są materiałem źródłowym przy sporządzaniu sprawozdań. Podstawę tej regulacji stanowią kodeks handlowy, prawo podatkowe, ustawa o rachunkowości, a także przepisy i ustalenia określane przez Ministerstwo Finansów, Główny Urząd Statystyczny, Giełdę Papierów Wartościowych itd.

Obecnie mamy do czynienia z tendencją do ujednolicania zasad sporządzania sprawozdawczości finansowej, nie mniej jednak całkowite ujednolicenie w tym zakresie jest niemożliwe, a nawet nie jest wskazane. Poszczególni użytkownicy sprawozdali zgłaszają odmienne preferencje co do informacji, przedsiębiorstwa różnią się rodzajem i skalą działalności, funkcjonują w różnych formach organizacyjnych, prawnych i własnościowych, zasady prowadzenia rachunkowości dopuszczają alternatywność procedur ewidencji i kalkulacji - wszystko to sprawia, że sprawozdania finansowe identyczne z nazwy różnią się między sobą układem, zakresem i szczegółowością zawartych w nich informacji.

Użytkownikami sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa mogą być:

-    obecni i potencjalni inwestorzy.

-    pożyczkodawcy, dostawcy i odbiorcy,

-    konkurenci,

-    pracownicy przedsiębiorstwa,

-    rząd i jego agendy,

-    społeczność lokalna.

Inwestorzy, a także ich doradcy, interesują się głównie wysokością osiąganego przez przedsiębiorstwo z.ysku i dywidendy, sytuacją finansową i majątkową, pozycją rynkową przedsiębiorstwa. Informacje te służą do oceny stopnia ryzyka związanego z zainwestowanym kapitałem oraz możliwości uzyskania oczekiwanej stopy zwrotu, jaką może przynieść lokata kapitałowa. Dla aktualnych właścicieli przedsiębiorstwa (akcjonariuszy, udziałowców) sprawozdania finansowe wykorzystywane są do oceny i rozliczania zarządu i kierownictwa z efektywności i sprawności działania, służą więc między innymi do ochrony praw i interesów majątkowych właścicieli.

Pożyczkodawcy, dostawcy i inni wierzyciele zainteresowani są informacjami, które pozwalają ocenić możliwość uzyskania w ustalonym terminie zwrotu udzielonej pożyczki wraz z odsetkami czy zapłaty kwot należnych za dostarczone materiały i towary. Dostawcy, wierzyciele i odbiorcy posiadający długoterminowe umowy zainteresowani są zdolnością przedsiębiorstwa do kontynuowania działalności. Dla tej grupy użytkowników sprawozdań finansowych są one niezbędne przede wszystkim do oceny zdolności płatniczej zarówno w krótkim, jak i w długim okresie.

Konkurenci, zarówno aktualni, jak i potencjalni najczęściej interesują się informacjami o rozmiarach produkcji i stopniu wykorzystania mocy wytwórczych, pozycji rynkowej i zamierzeń dotyczących ekspansji rynkowej przedsiębiorstwa, strukturze kosztów, zyskowności produktów, zadłużeniu i zobowiązaniach przedsiębiorstwa. Nie wszystkie informacje na ten temat występują w sprawozdaniach finansowych.

Dla pracowników przedsiębiorstwa oraz ich organów przedstawicielskich istotne są informacje o sytuacji finansowej, stabilności i zyskowności, pozwalające ocenić zdolność do wypłat wynagrodzeń i innych świadczeń, bezpieczeństwo zatrudnienia w przyszłości oraz porównać warunki pracy i płacy z innymi przedsiębiorstwami w danej branży, na danym terytorium. Tego rodzaju informacje również nie

151