Finanse p stwa Wypych6 017

łalność gospodarcza, dla której zostało ono powołane jest rentowna, że wytwarzane przez przedsiębiorstwo wyroby znajdują nabywców. Przedsiębiorstwo powiązane jest nie tylko z rynkami zaopatrzenia i zbytu, ale także z rynkami finansowymi (otrzymuje z tego tytułu określone przychody finansowe, jak również ponosi określone koszty finansowe), a ponadto zobowiązane jest do płatności podatkowych na rzecz budżetu państwa. Z tego powodu wynik operacyjny jest korygowany a ostatecznym rezultatem obrazującym wynik finansowy jest zysk netto (lub strata netto). Rozpatrując zatem działalność operacyjną przez pryzmat przepływów pieniężnych wyraźnie zauważamy dwie podstawowe sfery finansów przedsiębiorstwa: gromadzenie funduszy (początkowo w formie kapitału wyjściowego inicjującego podjęcie działalności operacyjnej, następnie w formie przychodów uzyskiwanych ze sprzedaży produktów powstałych w toku działalności operacyjnej i z tytułu powiązań z rynkiem finansowym) oraz rozdysponowanie funduszy (ponoszenie nakładów na pozyskanie i wykorzystanie czynników produkcji oraz obsługę procesu produkcyjnego, koszty pozyskania kapitałów obcych, odprowadzenie podatku).

Podział finansów na dwie sfery jest jeszcze wyraźniejszy, gdy od działalności operacyjnej wyodrębni się działalność inwestycyjną oraz działalność finansową. Wyodrębnienie tego rodzaju, zgodne z obowiązującymi zasadami prowadzenia rachunkowości, nie podważa faktu, iż między wymienionymi rodzajami działalności istnieje ścisła współzależność. W typowym przedsiębiorstwie wszystkie trzy rodzaje działalności: operacyjna, inwestycyjna i finansowa, realizowane są równolegle.

Działalność inwestycyjna jest procesem permanentnym, podejmowanym nie tylko w celu utworzenia przedsiębiorstwa i uruchomienia procesu produkcyjnego, ale również w celu utrzymania i powiększania rzeczowych składników majątku oraz poprawy ich parametrów jakościowych. Inwestycje w szerokim znaczeniu obejmują ponadto lokaty przedsiębiorstwa w majątek finansowy. Z działalnością inwestycyjną związane są zatem przepływy strumieni pieniężnych dotyczące zakupu i sprzedaży środków trwałych (nieruchomości, maszyn, sprzętu, patentów), nabywania i sprzedaży udziałów, akcji i innych papierów wartościowych o charakterze lokat kapitałowych, udzielania pożyczek długoterminowych. Decyzje inwestycyjne w szerokim znaczeniu dotyczą zatem wykorzystania kapitału, ich rezultatem jest kształtowanie wielkości i struktury aktywów przedsiębiorstwa niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności zaś działalności operacyjnej. Działania inwestycyjne wywołują długofalowe skutki, stanowią podstawę rozwoju przedsiębiorstwa i decydują o jego przyszłości. Kierunki i formy inwestowania różnią się między sobą wielkością nakładów i skalą ryzyka.

Działalność finansowa również jest procesem ciągłym i ściśle związana jest z inwestowaniem. Dotyczy ona gromadzenia (pozyskiwania) kapitału, a więc źródeł finansowania majątku przedsiębiorstwa poprzez zaciąganie i spłatę zobowiązań oraz podziału zysku netto. Przepływy pieniężne związane z działalnością finansową dotyczą m in. wpływów z emisji akcji oraz obligacji, otrzymywania kredytów i pożyczek, wykupywania obligacji, spłaty kredytów i pożyczek, wypłaty dywidend od akcji i udziałów. Ujawnia się tu związek między działalnością inwestycyjną i działalnością finansową, albowiem każda inwestycja musi mieć źródło finansowania a pozyskiwanie obcych środków finansowych łączy się z koniecznością ich zwrotu. Z tego tytułu przedsiębiorstwo osiąga określone przychody finansowe, jak również ponosi określone koszty finansowe. Przepływy pieniężne związane zarówno z działalnością inwestycyjną, jak i finansową znajdują odzwierciedlenie w ostatecznym rezultacie działalności przedsiębiorstwa.

Ścisły związek między działalnością inwestycyjną i finansową a działalnością operacyjną przejawia się w tym, że wynik operacyjny uzyskany w oparciu o przychody ze sprzedaży wyrobów jest korygowany o saldo przychodów i kosztów z działalności inwestycyjnej i działalności finansowej a więc działalność inwestycyjna i finansowa wywierają wpływ na wynik finansowy netto. Na wynik finansowy netto mają ponadto wpływ sytuacje nadzwyczajne a także obciążenia z tytułu podatku dochodowego.

Wynik finansowy netto stanowi finalny rezultat działalności przedsiębiorstwa: jeżeli przyjąć założenie, iż w warunkach gospodarki rynkowej rację bytu mają przedsiębiorstwa rentowne - jest to zysk netto. Podlega on najczęściej podziałowi na część wypłacaną właścicielom przedsiębiorstwa w formie dywidend oraz na część pozostającą w przedsiębiorstwie w formie zysku zatrzymanego (powiększa się wówczas kapitały własne, co stanowi źródło samofinansowania działalności i rozwoju przedsiębiorstwa.

Przedstawiony w dużym skrócie mechanizm obiegu pieniężnego w przedsiębiorstwie w konkretnych warunkach jest o wiele bardziej złożony. W opisie przyjęto ponadto założenie, że obieg strumieni pienięż-