Finanse p stwa Wypych4 125

niiaiijunrairic pr^cusi^i/forJTW/l

uniknięcia wydatków na promocję i reklamę. Wadą dla franczyzanta jest zbytnie uzależnienie od franczyzera, ograniczenie prawa własności oraz różnego rodzaju opłaty franchisingowe (opłata wstępna, opłaty cykliczne, wpłaty na wspólny fundusz reklamowy, opłaty z tytułu zakupu wyposażenia za pośrednictwem firmy macierzystej, opłaty leasingowe na rzecz firmy macierzystej). Franczyzer odnosi następujące korzyści: możliwość ekspansji swojej firmy bez większego zaangażowania kapitałowego i ze stosunkowo małym ryzykiem, otrzymuje zysk, nie interesują go sprawy personelu i bieżąca działalność operacyjna. Wadami są: dodatkowe obowiązki organizacyjne, niebezpieczeństwo konkurencji zc strony dynamicznego franchisingobiorcy, ryzyko utraty image firmy w przypadku zatrudnienia niewłaściwych osób.

3.6. Factoring

Factoring stanowi formę finansowania kontraktów krótko- i średnioterminowych polegającą na refinansowaniu udzielanych przez przedsiębiorstwo kredytów kupieckich przez wyspecjalizowaną instytucję zwaną factorem lub instytucją factoringową. Polskie przedsiębiorstwa spotykają się z tą formą finansowania głównie w przypadku transakcji w handlu zagranicznym. Factor podpisuje z przedsiębiorstwem umowę factoringową. Umowa taka ma zwykle charakter porozumienia stałego i jest zawierana z reguły na okres jednego roku. Na mocy umowy factor zobowiązuje się na bieżąco odkupywać od przedsiębiorstwa wierzytelności z tytułu zawartych kontraktów, a co za tym idzie przejmuje na siebie znaczną część ryzyka związanego z wyegzekwowaniem należności. W ten sposób następuje przeniesienie prawa własności po potrąceniu kosztów tej usługi i egzekucji wierzytelności od dłużnika. Jest to umowa nienazwana w prawie polskim, w stosunku do niej stosuje się przepisy cesji przyszłych wierzytelności. Factorin-giem w Polsce zajmują się między innymi takie banki jak: Bank Handlowy S.A., Bank Przemysłowo-Handlowy S.A., Bank Zachodni we Wrocławiu, BIG S.A.

Ten szczególny rodzaj usług finansowych ma dla przedsiębiorstw z nich korzystających kilka atrybutów. Dzięki niemu przedsiębiorstwo jako wierzyciel może uzyskać pewność zapłaty za dostarczony towar czy wykonaną usługę i zapłatę tą otrzymuje przed terminem uzgodnionym z dłużnikiem. Factor wypłaca część należności (około 70 - 90 % w zależności od stopnia ryzyka związanego z transakcją) już w momencie jej powstania, a więc w dniu wystawienia faktury. Kwota, którą otrzymuje przedsiębiorstwo w ramach podpisanej umowy factoringo-wej jest pomniejszana o prowizję factoringową. Pozostała część należności zostaje przekazana w momencie, gdy dłużnik wywiąże się ze swojego zobowiązania. Niezwykle istotnym elementem transakcji fae-toringowych jest fakt, iż refinansowanie należności ma formę dyskonta bez prawa regresu. W ten sposób factor rezygnuje z prawa roszczenia zwrotnego w stosunku do przedsiębiorstwa w razie niemożności ściągnięcia należności w wyznaczonym terminie. Ryzyko niewypłacalności dłużnika w znacznie większym stopniu dotyczy faktora niż przedsiębiorstwo (to ostatnie ryzykuje jedynie pozostała częścią należności). Wcześniej otrzymane należności powiększają płynność finansową i zysk przedsiębiorstwa, co stwarza możliwość szybszego zagospodarowania środków uzyskanych ze sprzedaży produktów. Ponadto factor na mocy umowy może przejąć na siebie operacje księgowe związane z prowadzeniem i kontrolą kont dłużników oraz badanie ich wiarygodności, a także inne specjalistyczne usługi (wysyłanie monitów, fakturowanie wysyłek, sporządzanie statystyk itp.). W rezultacie factor spełnia trzy funkcje: finansowanie transakcji, przejęcie ryzyka operacji, świadczenie specjalistycznych usług.

Podstawową wadą factoringu są wysokie koszty. Prowizja facto-ringowa obejmuje bowiem trzy elementy: opłata za usługi factoringo-we (w graniczach 0,75 - 2 % kwoty wierzytelności), prowizja za przejęcie ryzyka (1 - 3 % kwoty wierzytelności) oraz koszt finansowania wyznaczany przez stopę oprocentowania kredytu dyskontowego (stopa dyskontowa jest ustalana przez factora i z reguły jest wyższa od aktualnej rynkowej stopy procentowej).

Do najważniejszych zalet factoringu należy możliwość natychmiastowego uzyskania wpływów gotówkowych ze zrealizowanych kontraktów przy jednoczesnym zaoferowaniu klientowi zapłaty za produkt na warunkach kredytu kupieckiego. Znaczenie tego faktu jest.niezwykle duże. W sytuacji ostrej walki konkurencyjnej na rynku warunki płatności jakie oferujemy kontrahentowi mają coraz większy wpływ na szanse zawarcia korzystnego kontraktu. Niejednokrotnie sprzedaż za gotówkę jest niemożliwa i niezbędne jest udzielenie kredytu kupieckiego. Udzielanie kredytów kupieckich wymaga jednak posiadania znacznych środków finansowych. Mogą sobie na to pozwolić przedsiębiorstwa duże. Natomiast przedsiębiorstwa mniejsze i nowopowstające na ogół nie dysponują dużym kapitałem obrotowym. Dla

125