Finanse p stwa Wypych6 127

Finansowanie przedsiębiorstwa

nich forma finansowania pr/.y pomocy factoringu jest szczególnie atrakcyjna. Również świadczenie usług w zakresie księgowości jest szczególnie atrakcyjne dla mniejszych przedsiębiorstw.

Mówiąc o factoringu jako szczególnej formie finansowania należy podkreślić, że w praktyce nie można jej traktować jako alternatywnej w stosunku do kredytów bankowych, lecz raczej jako specyficzną formę kredytowania. Przyczyną tego jest fakt, że większość firm fackto-ringowych jest związana kapitałowo i organizacyjnie z bankami komercyjnymi lub wręcz banki prowadzą działalność factoringową. Wobec powyższego kryteria oceny klientów są analogiczne do stosowanych przez banki. Podobnie stopy dyskontowe wyznaczane są na podstawie stóp procentowych obowiązujących na rynku. Pomimo swych wad factoring w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej stosowany jest na dużą skalę. Należ)' się spodziewać, że i w Polsce ta forma finansowania przedsiębiorstwa stosunkowo szybko zyska na znaczeniu.

4. Koszt kapitału przedsiębiorstwa

4.1. Istota i znaczenie kosztu kapitału oraz jego związek ze strukturą kapitałową przedsiębiorstwa

Zagadnienia dotyczące sposobu finansowania przedsiębiorstwa stanowią kompleks problemów mających kluczowe znaczenie dla zarządzania przedsiębiorstwem. Określenie źródeł finansowania oraz proporcji, w jakiej pozostają do siebie te źródła jest równoznaczne z określaniem struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. Ponieważ każde ze źródeł posiada specyficzny dla siebie koszt kapitału, struktura kapitału determinuje jednocześnie ogólny koszt kapitału przedsiębiorstwa, który rozpatrywany może być w kategoriach średniego kosztu kapitału lub krańcowego kosztu kapitału. W obu przypadkach stosuje się metodę wyrażania kosztu kapitału w postaci stopy procentowej, odzwierciedlającej stosunek wydatków ponoszonych przez przedsiębiorstwo w skali roku z tytułu dysponowania kapitałem do rynkowej jego wartości. Koszt kapitału wywiera istotny wpływ na wiele aspektów działalności przedsiębiorstwa i stanowi ważne narzędzie wykorzystywane przy podejmowaniu decyzji finansowych dotyczących przedsiębiorstwa, zarówno przez jego kierownictwo, jak i przez potencjalnych inwestorów zainteresowanych lokowaniem kapi-przez potencjalnych inwestorów zainteresowanych lokowaniem kapitału w finansowanie przedsiębiorstwa.

Średni koszt kapitału przedsiębiorstwa rozumiany jest jako średnia kosztów pozyskania poszczególnych jego składników, ważona ich udziałem w całości kapitału. Z jednej strony stanowi on czynnik determinujący wartość przedsiębiorstwa (a więc i wartość rynkową akcji, gdy mamy do czynienia ze spółką akcyjną) traktowaną w znaczeniu finansowym jako wartość zdyskontowanych strumieni pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo, z drugiej zaś strony wykorzystywany jest jako podstawa oceny projektów rozwojowych. W związku z powyższym koszt kapitału dla przedsiębiorstwa interpretowany jest jako stopa stosowana do zdyskontowania strumieni pieniężnych przeciętnych przychodów przedsiębiorstwa i określenia w ten sposób jego wartości. Wpływ kosztu kapitału na wartość przedsiębiorstwa wyraża się tym, że przy szacowaniu jego wartości metodą zdyskontowanych strumieni pieniężnych, czym niższa jest stopa dyskontowa stosowana do szacunku (a więc czym niższy koszt kapitału), tym wyższa wartość przedsiębiorstwa. Koszt kapitału interpretowany jest także jako stopa zwrotu, której osiągnięcie jest konieczne do tego, by cena akcji się nie pogorszyła. Z tego punktu widzenia koszt kapitału gra rolę najniższej możliwej do przyjęcia stopy zwrotu dla nowych inwestycji przedsiębiorstwa. W przypadku analizy projektów inwestycyjnych nie powinny one być zatem akceptowane, o ile uzyskiwana dzięki nim stopa zwrotu jest wyższa od kosztu kapitału (przy założeniu, gdy stopień ryzyka ocenianych projektów inwestycyjnych jest analogiczny jak stopień ryzyka dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa).

Kategoria krańcowego kosztu kapitału pozostaje w ścisłym związku z decyzjami rozwojowymi przedsiębiorstwa. Jego określanie ma na celu udzielenie odpowiedzi w jakim stopniu wzrośnie koszt kapitału przedsiębiorstwa, jeżeli zgłosi ono dodatkowe zapotrzebowanie na kapitał niezbędny do sfinansowania projektów rozwojowych. Realizacja przedsięwzięć rozwojowych zawsze uwarunkowana jest bowiem koniecznością pozyskania nowych kapitałów. O ile więc średni koszt kapitału postrzegany jest w kategoriach statycznych, uwzględniających aktualną wartość rynkową kapitału i aktualną strukturę finansowania przedsiębiorstwa to koszt krańcowy reprezentuje sobą aspekt dynamiczny, uwzględniając zmiany (wzrost) kosztu pozyskania kapitału z poszczególnych źródeł wywołane zwiększeniem zapotrzebowania na środki finansowe. Wzrost ten wywołany jest nie tyle zmianami wartości

127