Finanse p stwa Wypych22 323

Opodatkowanie przedsiębiorstw

tek od towarów i usług, zaoferuje odbiorcom importowany towar w cenie obejmującej ten podatek. O ile wybierze zwolnienie, podatek ten staje się na trwałe częścią ceny. O ile jednak wybierze opodatkowanie przeniesie zapłacony podatek na odbiorcę ale łącznie z uprawnieniem do odliczenia tego podatku z zobowiązań z tytułu tego podatku wobec budżetu u odbiorcy.

W przypadku eksportu wybór zwolnienia z podatku jest decyzją wręcz szkodliwą dla przedsiębiorcy. Eksporter na mocy ustawy korzysta ze stawki „0” o ile jest podatnikiem. Jakkolwiek jego wpłata do budżetu z tytułu podatku od towarów i usług jest równa wówczas „0”, to mimo to Urząd Skarbowy zobowiązany jest dokonać eksporterowi zwrotu podatków poniesionych przy zakupie dóbr i usług służących wysyłce eksportowej. Eksporter otrzymuje więc od Urzędu świadczenie a nic wnosi tam podatku.

Wybór zwolnienia pozbawiłby go tej możliwości zgodnie z ogólną i o kardynalnym znaczeniu zasadą tego podatku - zwolnienie odbiera prawo do odliczeń podatku.

Jak widać z powyżej przedstawionego opisu niekiedy iluzoryczne mogą być korzyści ze zwolnienia podatkowego.

Przy okazji tego wywodu pojawiło się zagadnienie podstawy opodatkowania i stawek podatkowych.

Podstawą opodatkowania jest wartość towaru lub usługi pomniejszona o kwotę podatku. Podatek obliczany jest od wartości sprzedaży netto, a następnie do niej dodawany aby w sumie otrzymać wartość sprzedaży brutto (kwotę należności).

Wzór obliczenia podatku należnego przedstawić można następująco:

PTU = sprzedaż x stawka podatku

w efekcie:

Sprzedaż netto + PTU = Sprzedaż brutto

Sprzedażą brutto będzie więc pełna kwota, którą odbiorcy towarów lub usług będą zobowiązani zapłacić sprzedawcy. Obrót podlegający opodatkowaniu powstaje nawet wtedy, gdy faktyczna zapłata jeszcze nie nastąpiła. Wynika to z faktu, że generalną podstawą opodatkowania jest kwota należna, a nie faktycznie otrzymana. Powyższa zasada nie ma zastosowania, gdy sprzedawca pobrał co najmniej połowę ceny

____Finanse przeasięu.ur^w_

za towar lub usługę w formie zaliczki, przedpłaty czy też raty. W takim przypadku podstawą opodatkowania (obrotem) jest kwota otrzymanych pieniędzy pomniejszona o należny podatek. Pobrana zaliczka jest więc kwotą należną (obrotem brutto). Jeśli należność została określona w naturze, obrót powinien być obliczony na podstawie przeciętnych cen rynkowych z dnia wykonania świadczenia zmniejszony o podatek.

Przy świadczeniu usług podstawę opodatkowania stanowi należność obejmująca usługę oraz wartość netto (bez podatku) materiałów będących własnością usługodawcy zużytych przy wykorzystaniu usługi.

Przy imporcie produktów podstawą opodatkowania jest wartość celna (wartość w walucie obcej pomnożona przez kurs walutowy z dnia odprawy celnej), powiększona o cło i podatek importowany oraz ewentualnie akcyzę. W przypadku umów pośrednictwa, komisu, agencji obrotem jest prowizja za wykonywane usługi.

Podatnik ma prawo do obniżenia podstawy opodatkowania (obrotu) o:

-    kwoty udokumentowanych rabatów (bonifikat, upustów, uznanych reklamacji, skont),

-    wartość zwróconych towarów oraz zwróconych zadatków uprzednio opodatkowanych (których wysokość wynosiła co najmniej 50 % ceny)

-    wartość zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach,

-    kwot wynikających z dokonanych korekt rachunków (faktur).

Stawki podatku zastosowane w polskim systemie mają trzy poziomy. Podstawowa stawka podatku wynosi 22 %. Obniżona stawka wynosi 7 %. Przejściowo w polskim systemie występował dodatkowy czwarty poziom stawki. Stawka ta dotyczyła paliw i energii, które do 1995 r. włącznie obciążone były stawką obniżoną 7 %. W celu osiągnięcia poziomu obciążenia podatkowego podstawowego (22 %) a zarazem uniknięcia gwałtownego wzrostu cen tych asortymentów tak bardzo ważnych w produkcji i konsumpcji przyjęto złagodzony tryb dojścia do tego poziomu. Tryb ten polegał na podnoszeniu stawki obniżonej dla paliw i energii o 5 punktów procentowych rocznie począwszy od 1 stycznia 1996 r. W wyniku tego postępowania w 1996 r. miała zastosowanie stawka 12% a w 1997 r. stosowana była stawka 17 %. Trzecia systemowa stawka to stawka „0”, która ma zastosowanie w eksporcie oraz przejściowo w stosunku do wybranych nielicz-

323